ไต้หวันหรือสาธารณรัฐจีนดำรงอยู่บนเกาะไต้หวันตั้งแต่ปี 2492 โดยพรรคก๊กมินตั๋งและประชาชนจีนประมาณ 1.2 ล้านคนอพยพไปตั้งถิ่นฐานหลังพ่ายแพ้แก่พรรคคอมมิวนิสต์จีนในสงครามกลางเมือง ไต้หวันและจีนแผ่นดินใหญ่ (สาธารณรัฐประชาชนจีน) พยายามช่วงชิงความเป็น“จีน”ในพื้นที่การเมืองโลกมาโดยตลอด แรกเริ่มจีนแผ่นดินใหญ่ที่ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์ไม่ได้รับการยอมรับจากนานาชาติ ขณะที่ไต้หวันได้รับการสนับสนุนจากชาติตะวันตกและได้เป็นตัวแทน “จีน” ในสหประชาชาติ จนกระทั่งในปี 2514 สหรัฐอเมริกาประกาศเริ่มต้นความสัมพันธ์กับจีนแผ่นดินใหญ่ ยอมรับนโยบายจีนเดียวเป็นพื้นฐานของการเจริญสัมพันธไมตรี ปีเดียวกันนี้สหประชาชาติประกาศยอมรับจีนแผ่นดินใหญ่เป็นตัวแทนของจีนในระดับองค์การระหว่างประเทศที่ถูกต้องตามกฎหมาย
ปัจจุบันจีนยังคงยึดมั่นในหลักการจีนเดียวและไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีน โดยสะท้อนผ่านกฎหมายต่อต้านการการแบ่งแยกดินแดน (Anti-secession Law) ที่การรวมชาติเป็นหน้าที่ของชาวจีนทุกคนรวมถึงชาวไต้หวัน นอกจากนี้ กระแสชาตินิยมและความเป็นจีนเดียวยังรุนแรงขึ้น จากกรอบแนวคิด Chinese Dream ในยุคของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ที่ใช้ในการนำพาจีนสู่ความยิ่งใหญ่ และรุ่งเรืองเหมือนในอดีตก่อนถูกรุกรานจากตะวันตกและญี่ปุ่น
ปลายปี 2562 โลกได้เผชิญความท้าทายใหม่ หลังมีการพบการระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนาที่เมืองอู่ฮั่น ประเทศจีน ซึ่งในปี 2563 เชื้อไวรัสนี้ก็ได้แพร่ระบาดไปทั่วโลก ความหวังของเหล่ามนุษยชาติสำหรับการหยุดยั้งการแพร่ระบาดคือวัคซีน โดยวัคซีนที่มีอยู่ปัจจุบัน คือวัคซีนที่ป้องกันอาการรุนแรงหรือการเสียชีวิตได้ แต่ประสิทธิภาพการป้องกันการติดเชื้ออาจจะแตกต่างกันไป
ในการระบาดของโรค COVID-19 ช่วงแรก ไต้หวันควบคุมการระบาดได้ดีด้วยมาตรการที่เข้มงวดและใช้เทคโนโลยีสนับสนุนงานด้านสาธารณสุข รวมทั้งจำกัดผู้ที่เดินทางเข้า-ออกประเทศ ทำให้ตัวเลขผู้ติดเชื้อในช่วงแรกน้อยกว่าหลักพัน การแพร่ระบาดที่ไม่รุนแรงเมื่อเทียบกับประเทศอื่น ทำให้ไต้หวันเริ่มผ่อนคลายมาตรการต่าง ๆ อย่างไรก็ดี ไต้หวันฉีดวัคซีนให้ประชาชนได้น้อย และไต้หวันอาจโชคไม่ดีนัก เพราะสหรัฐฯ ไม่ได้จัดส่งวัคซีน AstraZeneca และ Moderna จากบริษัทผู้ผลิตและโครงการ COVAX รวม 20 ล้าน ทั้งนี้ ไต้หวันได้รับวัคซีนชุดแรกจำนวน 300,000 โดสเมื่อ เม.ย.64 และเมื่อเกิดการระบาดระลอกใหม่เมื่อ พ.ค.64 พบผู้ติดเชื้อรายใหม่เพิ่มสูงขึ้นจนต้องประกาศใช้มาตรการควบคุมโรคระดับ 3 จากทั้งหมด 4 ระดับ ซึ่งทำให้ความต้องการวัคซีนในไต้หวันเพิ่มสูงขึ้นและกลายเป็นประเด็นที่บั่นทอนเสถียรภาพของรัฐบาลจากการที่พรรคฝ่ายค้านใช้ประเด็นการขาดแคลนวัคซีนโจมตีรัฐบาล
ไต้หวันพยายามแก้ไขปัญหาการขาดแคลนวัคซีน อาทิ การเจรจากับบริษัท BioNTech สัญชาติเยอรมนี ผู้ร่วมผลิตวัคซีน Pfizer แต่การเจรจากลับล้มเหลว รัฐบาลไต้หวันออกมากล่าวอ้างว่าจีนคือผู้ที่อยู่เบื้องหลังการล่มเจรจาครั้งนี้ ซึ่งทางการจีนออกมาปฏิเสธพร้อมทั้งกล่าวว่าวัคซีนไม่ควรนำมาเป็นเครื่องมือทางการเมือง ขณะเดียวกันก็ได้ยื่นข้อเสนอในการส่งมอบวัคซีนไปยังไต้หวัน แต่ไต้หวันปฏิเสธข้อเสนอดังกล่าว โดยเห็นว่าข้อเสนอนั้นแฝงไปด้วยนัยทางการเมือง และการยอมรับวัคซีนอาจถูกมองว่ายอมจำนนต่อจีน
การตอบโต้ของจีนยังลุกลามไปยังสหรัฐอเมริกา โดยประณามไต้หวันว่าเพิกเฉยต่อความปรารถนาดีของจีนและกำลังทำให้ปัญหาการขาดแคลนวัคซีนเป็นเรื่องการเมือง ทั้งในไต้หวันที่พรรคฝ่ายค้านใช้ประเด็นวัคซีนโจมตีรัฐบาล และกรณีที่สหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่นมอบวัคซีนให้ไต้หวันรวม 3.74 ล้านโดส รวมทั้งประณามสหรัฐอเมริกาว่ากำลังแทรกแซงการเมืองภายในของจีนและละเมิดหลักการจีนเดียว และประณามญี่ปุ่นว่ากำลังใช้ประโยชน์จากการทูตวัคซีน
ความตึงเครียดระหว่างจีนและไต้หวันเพิ่มมากขึ้นในสภาวะที่ผู้คนเผชิญกับการระบาดของโรคร้ายอย่างหนัก แต่ข้อขัดแย้งระหว่างไต้หวันและจีนสะท้อนให้เห็นถึงภาวะที่การเมืองอยู่เหนือมนุษยธรรม ความเป็นความตายของมนุษย์กลับทำให้เป็นเครื่องมือต่อรองทางการเมือง การรักษาอำนาจอธิปไตยคือเรื่องสำคัญที่สุด และอาจลุกลามจนกลายเป็นความขัดแย้งทางทหารจากกรณีไต้หวันให้กองทัพเรือของสหรัฐอเมริกาเดินเรือผ่านช่องแคบไต้หวัน ขณะที่จีนก็ส่งกองบินรุกล้ำน่านฟ้าไต้หวัน ความตึงเครียดระหว่างไต้หวันกับจีนจึงเป็นประเด็นที่ต้องเฝ้าติดตามเพราะเป็นปัญหาท้าทายความมั่นคงในภูมิภาคที่ยังหาทางออกไม่ได้
—————————————
ที่มา
- https://www.bbc.com/thai/international-56732321
- https://www.taiwan.gov.tw/content_php
- https://www.mac.gov.tw/en/News_Content.aspx?n=8A319E37A32E01EA&sms=2413CFE1BCE87E0E&s=D1B0D66D5788F2DE
- https://theowp.org/china-taiwan-clash-over-covid-19-vaccine-supply/
- https://www.theguardian.com/world/2021/jun/14/how-taiwan-struggle-for-covid-vaccines-is-inflaming-tensions-with-china
- https://www.scmp.com/news/china/politics/article/3138832/vaccine-tensions-rise-some-taiwan-head-mainland-china-jab
- https://ourworldindata.org/covid-vaccinations?country=OWID_WRL
- https://www.reuters.com/world/china/china-says-taiwanese-can-come-china-get-vaccinated-against-covid-19-2021-06-11/
- https://www.cdc.gov.tw/En
- https://thematter.co/social/history-of-taiwan-and-hongkong/108244
- https://www.thairath.co.th/newspaper/columns/1102684
- https://www.bbc.com/thai/international-51366968
- https://www.hfocus.org/content/2021/05/21582