สาธารณรัฐประชาธิปไตยโซมาเลีย

การก่อตั้งประเทศ        ดินแดนที่เป็นประเทศโซมาเลียในปัจจุบันเคยเป็นศูนย์กลางการค้าสำคัญของแอฟริกา โดยเป็นจุดค้าขายสินค้าที่มีค่า ได้แก่ ยางสน ยางไม้หอม และเครื่องเทศ ประชาชนในพื้นที่นับถือศาสนาอิสลาม เพราะได้รับอิทธิพลจากชาวอาหรับ ต่อมาสหราชอาณาจักรยึดครองดินแดนโซมาเลียได้เมื่อปี 2463 และมีดินแดนบางส่วนอยู่ในการปกครองของอิตาลีเมื่อปี 2484 สหราชอาณาจักรบริหารจัดการด้านการทหารในพื้นที่ตอนเหนือของโซมาเลีย ส่วนดินแดนทางใต้มีสถานะเป็นดินแดนในอารักขา สหราชอาณาจักรถอนกำลังออกจากบริเวณดังกล่าวเมื่อปี 2503 และยินยอมให้ดินแดนในปกครองของตนรวมกับดินแดนที่อยู่ภายใต้  การดูแลของอิตาลี จัดตั้งรัฐใหม่โดยใช้ชื่อว่า สาธารณรัฐประชาธิปไตยโซมาเลีย

ปัญหาภายในโซมาเลียเกิดขึ้นภายหลังการรวมประเทศ โดยเกิดการแย่งชิงอำนาจเมื่อปี 2512 ซึ่งนายพล Said Barre เป็นผู้นำปฏิวัติการปกครองและสถาปนาตนเองขึ้นเป็นประธานาธิบดี แม้ว่าในระหว่างการบริหารประเทศจะประสบความสำเร็จในการพัฒนาประเทศอย่างมาก โดยสามารถจัดระเบียบการปกครอง การพัฒนาอาชีพและการศึกษาให้แก่ประชาชนโซมาเลีย แต่การพัฒนาหยุดชะงักลงเมื่อเกิดสงครามระหว่างโซมาเลียกับเอธิโอเปียเมื่อปี 2520-2521 (สงคราม Ogaden) ซึ่งเกิดจากการที่โซมาเลียพยายามรวมประเทศและขอดินแดนที่เคยเป็นของโซมาเลียก่อนถูกแบ่งโดยประเทศมหาอำนาจในอดีตคืนจากเอธิโอเปีย แต่ไม่ประสบผลสำเร็จจึงมีการใช้กำลังทหาร โดยเอธิโอเปียได้รับการช่วยเหลือด้านยุทโธปกรณ์จากรัสเซียและกลุ่มประเทศสมาชิกกติกาสัญญาวอร์ซอ (Warsaw Pact) ในทางตรงข้าม โซมาเลียไม่ได้ปรึกษากับประเทศพันธมิตรของตนจึงไม่มีประเทศใดให้การสนับสนุน ทำให้โซมาเลียต้องแพ้สงครามและสูญเสียทหารไปเป็นจำนวนมาก จนปี 2521 รัฐบาลทหารไม่ได้รับการสนับสนุนจากประชาชน ประกอบกับกลุ่มต่อต้านรัฐบาลที่ได้รับการสนับสนุนจากเอธิโอเปียเข้ามาก่อกวนภายในประเทศ รัฐบาลจึงหันไปใช้ระบบการปกครองแบบเผด็จการจนเกิดสงครามกลางเมืองเมื่อปี 2533 จนกระทั่งปี 2534 กลุ่มต่อต้านรัฐบาลสามารถโค่นล้มรัฐบาลทหารของประธานาธิบดี Said Barre และแต่งตั้งนาย Ali Mahdi Muhammaad ขึ้นเป็นประธานาธิบดี แต่ก็ยังไม่ได้รับการยอมรับจากกลุ่มต่อต้านอื่น ๆ ทำให้สงครามกลางเมืองยังไม่ยุติ

สงครามกลางเมืองและความรุนแรงที่เกิดขึ้นในโซมาเลีย ทำให้ไม่สามารถบังคับใช้กฎหมายภายในประเทศได้ คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (UNSC) จึงอนุมัติให้จัดตั้ง United Nations Operation in Somalia 1 (UNOSOM I) เมื่อปี 2535 แต่ไม่ประสบความสำเร็จ เนื่องจากมีข้อจำกัดที่ให้กองกำลังรักษาสันติภาพสามารถใช้อาวุธเพื่อการป้องกันตนเองได้เท่านั้นเเละไม่สามารถใช้อาวุธในการช่วยเหลือประชาชนได้ ทำให้กลุ่มต่อต้านไม่เกรงกลัวกำลังของสหประชาชาติแต่อย่างใด จนกระทั่ง ธ.ค.2535 สหรัฐฯ ส่งกำลังทหารหน่วย United Task Force (UNITAF) เข้าไปในโซมาเลียตอนใต้ โดยมีภารกิจปกป้องและรักษาสิทธิมนุษยชน และตั้งชื่อยุทธการว่า “ยุทธการฟื้นฟูความหวัง” (Operation Restore Hope) ซึ่งดูแลความปลอดภัยในชีวิตของประชาชนโซมาเลียได้ในระดับหนึ่ง และสหรัฐฯ ได้ถอนกำลังออกไปเมื่อ พ.ค.2536 โดยแปรสภาพหน่วย UNITAF มาเป็นภารกิจของสหประชาชาติอีกครั้งหนึ่งในชื่อ UNOSOM II และเรียกชื่อยุทธการว่า “Operation United Shield” ซึ่งปฏิบัติภารกิจอยู่ได้เพียง 2 ปี แต่สูญเสียกำลังทหารรักษาสันติภาพจำนวนมากจึงได้ถอนกำลังออกจากโซมาเลียเมื่อ 3 มี.ค.2538 เนื่องจากไม่สามารถรักษาสันติภาพภายในโซมาเลียได้

ปี 2546 การประชุม the Somalia National Peace Conference (SNPC) ที่จิบูตี กำหนดตั้งรัฐบาลชั่วคราวบริหารประเทศ (Transitional National Government-TNG) แต่ไม่สามารถเสริมสร้างความมั่นคงภายในประเทศ ทำให้รัฐบาลเคนยาภายใต้การสนับสนุนของ the Intergovernmental Authority on Development (IGAD) เลือกให้นาย Abdullahi Yusuf ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีชั่วคราวของโซมาเลีย โดยรัฐบาลชุดนี้เรียกว่า Transitional Federal Government (TFG) จนกระทั่งปี 2551 นาย Abdullahi Yusuf ลาออกจากตำแหน่ง สหประชาชาติจัดการประชุมร่วมระหว่างรัฐบาลชั่วคราวกับกลุ่ม Alliance for the Re-Liberation of Somalia (ARS) ที่จิบูตี ทำให้มีการตั้งรัฐบาลผสมระหว่าง TFG กับ ARS ต่อมาเมื่อ ธ.ค.2549 รัฐบาลชั่วคราวเกิดความแตกแยกกับพรรค Islamic Courts Union (ICU) ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายค้านจนพรรค ICU ถอนตัวออกจากรัฐบาลชั่วคราว

เมื่อ ม.ค.2552 รัฐสภาโซมาเลียเลือกนาย Sheikh Sharif Sheikh Ahmed ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีพร้อมกับประกาศใช้ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ที่กำหนดให้ประธานาธิบดีดำรงตำแหน่งวาระละ 5 ปี และขยายวาระของรัฐบาลชั่วคราวออกก่อนจัดการเลือกตั้งทั่วไปที่กำหนดใน ก.ย.2555 ซึ่งเป็นการสิ้นสุดยุคของรัฐบาลชั่วคราว

เมื่อ 8 ก.พ.2560 มีการเลือกตั้งทั่วไป นาย Mohamed Abdullahi Mohamed ชนะการเลือกตั้ง และดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี โดยเข้าพิธีสาบานตนรับตำแหน่งประธานาธิบดีคนที่ 9 เมื่อ 16 ก.พ.2560 วาระการดำรงตำแหน่งสิ้นสุดเมื่อ 8 ก.พ.2564 แต่เนื่องจากเกิดความขัดแย้งภายในและยังไม่ได้ข้อยุติ จึงเลื่อนการเลือกตั้งออกไป (ยังไม่กำหนดวัน) โดยมีนาย Mohamed Abdullahi Mohamed ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีรักษาการไปพลางก่อน ต่อมาเมื่อ 1 พ.ค.2564 มีการเปลี่ยนแปลงให้เลือกตั้งประธานาธิบดีและสมาชิกรัฐสภาแบบทางอ้อม

การเมือง           ระบอบประชาธิปไตยแบบสหพันธ์สาธารณรัฐ มีประธานาธิบดีเป็นประมุขของรัฐ และ นรม. เป็นหัวหน้าคณะรัฐบาล ประธานาธิบดีคนปัจจุบัน คือ นาย Mohamed Abdullahi Mohamed จากพรรค Tayo Political Party (TPP) ชนะการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อ 8 ก.พ.2560 และดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีรักษาการต่อ หลังครบวาระเมื่อ 8 ก.พ.2564 ส่วน นรม.คนปัจจุบัน คือ นาย Mohamed Hussein Roble ดำรงตำแหน่งเมื่อ 23 ก.ย.2563 แทนนาย Hassan Ali Khayre ที่ถูกขับออกจากสภา ด้วยการลงคะแนนไม่ไว้วางใจ เมื่อ 25 ก.ค.2563 ทั้งนี้ เมื่อ 1 พ.ค.2564 โซมาเลียเปลี่ยนแปลงให้เลือกตั้งประธานาธิบดีและสมาชิกรัฐสภาแบบทางอ้อม

ฝ่ายบริหาร : ประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งทางอ้อมโดยรัฐสภา โดยต้องได้รับคะแนนเสียงสองในสาม และมีวาระ 4 ปี การเลือกตั้งครั้งล่าสุดมีขึ้นเมื่อ 8 ก.พ.2560 ประธานาธิบดี Mohamed Abdullahi Mohamed “Farmaajo” จากพรรค TPP ได้รับคะแนนเสียง 184 เสียง และนาย Hassan Sheikh Mohamud จากพรรค PDP ได้รับคะแนนเสียง 97 เสียง ซึ่ง นรม.มาจากการแต่งตั้งโดยประธานาธิบดีและต้องผ่านการอนุมัติของรัฐภา การเลือกตั้งประธานาธิบดีครั้งต่อไปกำหนดจัดใน 8 ก.พ.2564 แต่ภายหลังเกิดความขัดแย้งภายในโซมาเลีย การเลือกตั้งจึงถูกเลื่อนออกไป ประธานาธิบดี Mohamed Abdullahi Mohamed จึงดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีรักษาการไปพลางก่อน

ฝ่ายนิติบัญญัติ : ระบบสองสภา ประกอบด้วย สภาสูง (Upper House) มีสมาชิก 54 คน โดยได้รับเลือกจากสภาแห่งรัฐ (state assemblies) มีวาระ 4 ปี ส่วนสภาผู้แทนราษฎร (House of the People) มีสมาชิก 275 คน ได้รับเลือกจากผู้แทนส่วนภูมิภาค มีวาระ 4 ปี ทั้งนี้ โซมาเลียเคยใช้ระบบสภาเดียวคือสภาผู้แทนราษฎร เริ่มมีครั้งแรกเมื่อ ก.ย.2555 คัดเลือกโดยผู้อาวุโสของแต่ละเผ่า ต่อมาเปลี่ยนเป็นระบบสองสภา โดยการเพิ่มสภาสูงเมื่อปี 2559 การเลือกตั้งสภาสูงล่าสุดมีขึ้นเมื่อ 10 ต.ค.2559 ส่วนการเลือกตั้งสภาผู้แทนราษฎรครั้งล่าสุดมีขึ้นเมื่อ 23 ต.ค.-10 พ.ย.2559 โดยผู้ที่ได้รับการเลือกตั้ง (สมาชิกสภาสูง 41 คน และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 242 คน) สาบานตนเข้ารับตำแหน่งเมื่อ 27 ธ.ค.2559 การเลือกตั้งสภาสูงครั้งต่อไปกำหนดจัดระหว่าง 1-10 ธ.ค.2563 แต่เนื่องจากเปลี่ยนแปลงระบบเลือกตั้ง ให้สภานิติบัญญัติแห่งรัฐ 5 แห่ง เลือกสมาชิกสภาสูง 54 คน จึงยังไม่กำหนดวัน ส่วนการเลือกตั้งสภาผู้แทนราษฎรครั้งต่อไปกำหนดจัดระหว่าง 10-27 ธ.ค.2563 แต่ไม่ได้จัดตามกำหนด เนื่องจากความขัดแย้งภายในและการเปลี่ยนแปลงระบบการเลือกตั้ง โดยให้ผู้แทนจากกลุ่มต่าง ๆ กว่า 30,000 กลุ่มเป็นผู้เลือกสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 275 คน จึงเลื่อนเป็น 1 พ.ย.2564

ฝ่ายตุลาการ : รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวกำหนดให้มีการจัดตั้งศาลรัฐธรรมนูญ (ประกอบด้วยผู้พิพากษา 5 คน) ศาลฎีกา และศาลอุทธรณ์ ส่วนในระดับภูมิภาคมีการกำหนดรูปแบบการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งต่าง ๆ โดยใช้กฎหมายจารีตประเพณี และกฎหมายอิสลาม ผู้พิพากษาแต่งตั้งจากประธานาธิบดี ตามคำแนะนำของคณะกรรมการตุลาการ

พรรคการเมืองสำคัญ : พรรค Peace and Development Party พรรค Tayo และพรรค For Justice and Development

เศรษฐกิจ          แม้ว่ารัฐบาลโซมาเลียไม่มีเสถียรภาพ และยังไม่สามารถจัดการเรื่องรายได้และหนี้ต่างประเทศ  ซึ่งเป็นหนี้สาธารณะสูงถึง 77% ของ GDP เมื่อปี 2560 โดยภาคการเกษตรเป็นภาคเศรษฐกิจที่มีความสำคัญสูงสุด ปศุสัตว์มีสัดส่วน 40% ของ GDP และคิดเป็นมากกว่า 50% ของรายได้จากการส่งออก โดยชนเผ่าเร่ร่อนและกึ่งเร่ร่อนเลี้ยงสัตว์เป็นอาชีพและเป็นประชากรส่วนใหญ่ของประเทศ ทั้งนี้ กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ระบุว่า ปัญหาการก่อการร้ายในประเทศส่งผลกระทบต่ออัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจของโซมาเลีย เมื่อปี 2560 อยู่ที่ 1.8% และประมาณการว่าอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจของโซมาเลียในปี 2561 จะฟื้นตัวเล็กน้อยมาอยู่ที่ 2.5% เนื่องจากการฟื้นตัวของภาคปศุสัตว์และผลิตผลทางการเกษตร ส่วนภาคอุตสาหกรรมของโซมาเลียมีขนาดเล็กและส่วนใหญ่เป็นอุตสาหกรรมแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร แต่มักเผชิญปัญหาปล้นสะดมเครื่องจักรถูกถอดไปขายเป็นเศษเหล็ก

บริษัทโทรคมนาคมให้บริการสื่อสารไร้สายเฉพาะในเมืองใหญ่ และมีอัตราค่าโทรต่ำที่สุดในทวีป ส่วนโรงแรมดำเนินกิจการโดยมีกลุ่มติดอาวุธรักษาความปลอดภัยให้รัฐบาลโซมาเลีย ไม่สามารถจัดเก็บรายได้ในประเทศได้และพึ่งพา IMF เพิ่มขึ้น โมกาดิชู ซึ่งเป็นเมืองหลวงมีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน แต่ไม่ครอบคลุมในเขตพื้นที่นอกเมืองหลวงเนื่องจากปัญหาด้านความมั่นคง

โซมาเลียเข้าร่วมโครงการ Heavily-Indebted Poor Countries (HIPC) เมื่อ 25 มี.ค.2563 โดย HIPC เป็นโครงการสำหรับช่วยเหลือประเทศยากจนที่เป็นหนี้อย่างหนักให้สามารถจัดการหนี้สิน ลดภาระหนี้ที่ไม่ยั่งยืน เพื่อให้สามารถลดหนี้ของประเทศลงได้ ภายใต้ความร่วมมือของธนาคารโลก IMF เจ้าหนี้พหุภาคี และเจ้าหนี้ทวิภาคีต่าง ๆ ซึ่งการเข้าร่วมโครงการ HIPC จะช่วยฟื้นฟูเศรษฐกิจและทำให้โซมาเลียสามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุนทั่วไปได้ โดยโซมาเลียจะต้องลดหนี้ต่างประเทศให้เหลือ 3,900 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (คิดเป็น 78% ของ GDP ปี 2563 ซึ่งอยู่ที่ 5,300 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) ต่อมาเมื่อ 31 มี.ค.2563 โซมาเลียบรรลุข้อตกลงกับ Paris Club ในการบรรเทาหนี้ และจะตกลงกับเจ้าหนี้รายอื่นในลักษณะเดียวกัน รวมถึงเริ่มชำระหนี้ที่ค้างอยู่กับธนาคารเพื่อการพัฒนาแห่งแอฟริกา (AfDB) และสมาคมพัฒนาการระหว่างประเทศ (International Development Association-IDA) โดยทั้งหมดนี้โซมาเลียต้องรักษานโยบายเศรษฐกิจมหภาค และดำเนินยุทธศาสตร์เพื่อลดความยากจน ตามแผนพัฒนาแห่งชาติฉบับที่ 9 (the Ninth National Development Plan – NDP9) อย่างน้อย 1 ปี และกำหนดมาตรการเชิงนโยบายเพื่อส่งเสริมการเติบโตทางเศรษฐกิจและลดความยากจน

 

สกุลเงิน ตัวย่อสกุลเงิน :  Somali Shilling หรือ SOS

อัตราแลกเปลี่ยนต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ :  584 Somali Shilling

อัตราแลกเปลี่ยนต่อ 1 บาท :  17.83 Somali Shilling (พ.ย.2564)

 

ดัชนีเศรษฐกิจสำคัญ

ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) : 5,370 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ปี 2564 ของธนาคารโลก)

อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ : 2.4% (ปี 2564 ของธนาคารโลก)

รายได้เฉลี่ยต่อหัวต่อปี : 309.4 ดอลลาร์สหรัฐ (ปี 2564 ของธนาคารโลก)

แรงงาน : 4,065,924 คน (ปี 2564 ของธนาคารโลก)

อัตราการว่างงาน : 13.1% (ปี 2564 ของธนาคารโลก)

อัตราเงินเฟ้อ : 4.59% (ปี 2564 สำนักงานสถิติโซมาเลีย)

ผลผลิตทางการเกษตร : กล้วยหอม ข้าวฟ่าง ข้าวโพด มะพร้าว ข้าว อ้อย มะม่วง เมล็ดงา ถั่ว ปศุสัตว์ แกะ แพะ และปลา

ผลผลิตอุตสาหกรรม : การแปรรูปน้ำตาล สิ่งทอและอุปกรณ์สื่อสารไร้สาย

ดุลการค้าระหว่างประเทศ : ขาดดุล 2,277 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ปี 2564)

มูลค่าการส่งออก : 54.37 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ปี 2564)

สินค้าส่งออก : ปศุสัตว์ แร่มีค่า พืชผัก ยานพาหนะ เคมีภัณฑ์

คู่ค้าส่งออกที่สำคัญ : สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ 30.5% โอมาน 29.5% ซาอุดีอาระเบีย 15.1% บัลแกเรีย 3.43% และจีน 3.28%

มูลค่าการนำเข้า : 2,332 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ปี 2564)

สินค้านำเข้า : อาหาร เครื่องจักร พืชผัก สิ่งทอ โลหะ

คู่ค้านำเข้าที่สำคัญ : : สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ 30.7% จีน 19.1% อินเดีย 12.8% โอมาน 6.62% ตุรกี 5.4%

คู่ค้าสำคัญ : สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ โอมาน จีน ซาอุดีอาระเบีย

ทรัพยากรธรรมชาติ : ยูเรเนียม สินแร่ เหล็ก ดีบุก ยิปซัม แร่อะลูมิเนียม ทองแดง เกลือ ก๊าซธรรมชาติ และน้ำมัน

การทหารและความมั่นคง

การทหาร : งบประมาณด้านการทหารเมื่อปี 2560 มีมูลค่า 6,520 ล้านดอลลาร์สหรัฐ นอกจากกองทัพโซมาเลียแล้ว ยังมีกองกำลังรักษาสันติภาพของสหภาพแอฟริกา (African Union Mission in Somalia-AMISOM) ประจำการอยู่ในโซมาเลียด้วย กำลังพลรวม : ทหาร 19,800 นาย เป็น ทบ. ทั้งหมด     ทำหน้าที่ดูแลความมั่นคงภายในประเทศ โดยเฉพาะการปราบปรามกลุ่ม al-Shabaab

นอกจากนี้ ยังมีรัฐที่แยกตัวเป็นอิสระในโซมาเลีย ซึ่งมี กกล.ของตนเอง เช่น รัฐ Somaliland มีกำลังพลประมาณ 12,500 คน และรัฐ Puntland มีกำลังพลประมาณ 3,000 คน

ยุทโธปกรณ์สำคัญ : รถสายพานลำเลียงพลหุ้มเกราะ (APC) รุ่น AT-105 Saxon จำนวนอย่างน้อย 25 คัน รุ่น Bastion APC จำนวน 13 คัน รุ่น Fiat 6614 ไม่ปรากฏจำนวน รถลาดตระเวนหุ้มเกราะ (PPV) รุ่น Casspir รุ่น MAV-5 รุ่น Mamba Mk5 และรุ่น RG-31 Nyala จำนวนรวมอย่างน้อย 9 คัน และยานยนต์อเนกประสงค์หุ้มเกราะ (AUV) รุ่น Tiger 4×4 จำนวน 12 คัน

 

ปัญหาด้านความมั่นคง

1)  การก่อการร้ายจากกลุ่ม al-Shabaab ที่มีความเชื่อมโยงกับกลุ่มอัลกออิดะฮ์ ซึ่งแม้ว่า    กลุ่มจะสูญเสียฐานที่มั่นในกรุงโมกาดิชูตั้งแต่ปี 2554 แต่ยังควบคุมพื้นที่หลายเเห่งของโซมาเลียและก่อเหตุอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในโมกาดิชู ขณะที่เจ้าหน้าที่ให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมในโซมาเลียยังเป็นเป้าหมายของกลุ่มด้วย ทั้งนี้ ทบ.โซมาเลียเร่งปราบปรามกลุ่ม al-Shabaab โดยปฏิบัติการร่วมกับกองกำลังของสหภาพแอฟริกา (African Union Mission in Somalia-AMISOM) ตั้งแต่ปี 2550 ปัจจุบัน AMISOM มีกำลังพลประมาณ 22,000 นาย อย่างไรก็ดี AMISOM เตรียมถอนกำลังออกจากโซมาเลียภายใน ธ.ค.2564 และจะส่งมอบให้ ทบ.โซมาเลียดูแลด้านความมั่นคงในโซมาเลีย แต่ที่ผ่านมายังคงมีการโจมตีจากกลุ่ม       al-Shabaab ทุกปี โดยในปี 2564 เมื่อ 15 เม.ย.2564 กลุ่ม al-Shabaab โจมตีรถมินิบัสที่เดินทางระหว่างเมือง ผู้เสียชีวิต 17 คน ขณะที่กองกำลังของ AMISOM ปะทะกับกองกำลังฝ่ายต่อต้านในโซมาเลีย เมื่อ 24 ต.ค.2564 มีผู้เสียชีวิต 20 คน บาดเจ็บ 40 คน

2)  ความขัดแย้งทางการเมืองภายในของโซมาเลีย ซึ่งกระทบต่อเสถียรภาพความมั่นคงของประเทศ

3)  ความตึงเครียดของรัฐบาลที่พยายามจะนำระบบสหพันธรัฐมาใช้ เนื่องจากโซมาเลียมีรัฐที่แยกตัวเป็นอิสระ เช่น Somaliland และ Puntland ทางตอนเหนือ ส่วนทางตอนใต้เป็นเขตการปกครองของรัฐบาลโซมาเลียและบางส่วนอยู่ในการยึดครองของกลุ่ม al-Shabaab แต่รัฐบาลดำเนินการได้ช้ามาก และยังมีความไม่ชัดเจนเรื่องการจัดสรรทรัพยากรและการแบ่งเขตแดน ทำให้หลายฝ่ายไม่พอใจและเริ่มเกิดความตึงเครียด จนอาจนำไปสู่การใช้ความรุนแรง

4)  การสร้างสมดุลในการแข่งขันอิทธิพลของประเทศมหาอำนาจในตะวันออกกลางที่พยายามเข้ามามีบทบาทในโซมาเลีย เช่น ซาอุดีอาระเบีย อียิปต์ ตุรกี กาตาร์ และ UAE

5) ปัญหาผู้อพยพออกจากโซมาเลียและปัญหาความอดอยาก สถานการณ์ความไม่มั่นคง    ในโซมาเลีย และความต้องการการช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมอย่างเร่งด่วน

ความสัมพันธ์ไทย-โซมาเลีย

ความสัมพันธ์ด้านการทูต

ไทยและโซมาเลียสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกันเมื่อ 1 พ.ย.2527 ไทยมอบหมายให้ สอท. ไนโรบี/เคนยา มีเขตอาณาครอบคลุมโซมาเลีย และโซมาเลียมอบหมายให้ สอท.โซมาเลีย/ปักกิ่ง จีน ดูแลไทย อย่างไรก็ตาม ความสัมพันธ์ของทั้งสองฝ่ายยังไม่เเน่นเเฟ้น โดยยังไม่เคยมีการแลกเปลี่ยนการเยือนของผู้แทนระดับสูงระหว่างกัน

ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ

เมื่อปี 2563 การค้าระหว่างไทย-โซมาเลีย มีมูลค่า 13.08 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (428.69 ล้านบาท)    ไทยส่งออกให้โซมาเลีย 12.92 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (423.59 ล้านบาท) และนำเข้าจากโซมาเลีย 0.15  ล้านดอลลาร์สหรัฐ (5.11 ล้านบาท) โดยไทยได้เปรียบดุลการค้าโซมาเลีย 12.76 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (418.48 ล้านบาท) และในช่วง ม.ค.-ก.ย.2564 การค้าไทย-โซมาเลีย มีมูลค่า 11.1 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (364.89 ล้านบาท) ไทยส่งออก 9.94 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (325.88 ล้านบาท) และนำเข้า 1.19 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (39.01ล้านบาท)

สินค้าที่ไทยส่งออกไปโซมาเลียเมื่อปี 2563 ได้แก่ อาหารทะเลกระป๋องและแปรรูป ผลิตภัณฑ์พลาสติก ผลไม้กระป๋องและแปรรูป ผลิตภัณฑ์เภสัชภัณฑ์ และผลิตภัณฑ์ยาง และในช่วง       ม.ค.-ก.ย.2564 ได้แก่ อาหารทะเลกระป๋องและแปรรูป ผลิตภัณฑ์พลาสติก ผลิตภัณฑ์ยาง ผลไม้กระป๋องและแปรรูป และผลิตภัณฑ์เภสัชภัณฑ์

สินค้าที่ไทยนำเข้าเมื่อปี 2563 ได้แก่ สัตว์น้ำสด แช่เย็น แช่แข็ง แปรรูปและกึ่งสำเร็จรูป        เครื่องไฟฟ้าและส่วนประกอบ เครื่องจักรกลและส่วนประกอบ และในช่วง ม.ค.-ก.ย.2564 ได้แก่ แผงวงจรไฟฟ้า สัตว์น้ำสด แช่เย็น แช่แข็ง แปรรูปและกึ่งสำเร็จรูป เสื้อผ้าสำเร็จรูป พืชและผลิตภัณฑ์จากพืช เครื่องจักรไฟฟ้าและส่วนประกอบ เครื่องเพชรพลอย อัญมณี เงินแท่งและทองคำ ทั้งนี้ ปี 2564 มีคนไทยอาศัยอยู่ในโซมาเลียจำนวน 14 คน

ด้านการท่องเที่ยว เมื่อปี 2563 นักท่องเที่ยวโซมาเลียเดินทางมาไทย จำนวน 524 คน และในช่วง ม.ค.-ก.ย.2563 คนสัญชาติโซมาเลียมาไทย (เพื่อการท่องเที่ยวและวัตถุประสงค์อื่น ๆ) มีจำนวน 76 คน ปี 2564 ไม่ปรากฏข้อมูลว่ามีนักท่องเที่ยวโซมาเลียเดินทางมาไทย

ความร่วมมือที่สำคัญระหว่างไทยกับโซมาเลีย มีความร่วมมือด้านการทหาร โดยกองทัพเรือไทยได้ส่งหมู่เรือปราบปรามโจรสลัด (มปจ.) ไปปฏิบัติภารกิจร่วมกับกองกำลังผสมนานาชาติ (Combined Maritime Forces-CMF) ในการปราบปรามโจรสลัดโซมาเลีย จำนวน 2 ชุด ในบริเวณอ่าวเอเดนและชายฝั่งโซมาเลีย ได้แก่ มปจ. ชุดที่ 1 ปฏิบัติงานระหว่าง 8 ก.ย.2553-22 ม.ค.2554 และ มปจ. ชุดที่ 2 ปฏิบัติงานระหว่าง 12 ก.ค.-28 พ.ย.2554

สถานการณ์สำคัญที่น่าติดตาม

1) การเลือกตั้งประธานาธิบดีโซมาเลียคนใหม่

2) การบริหารจัดการสถานการณ์ความขัดแย้งทางการเมืองภายในของโซมาเลีย ของรัฐบาลชุดใหม่ และประธานาธิบดีคนใหม่ของโซมาเลีย

3)  ความคืบหน้าของรัฐบาลโซมาเลียในการนำระบบสหพันธรัฐมาปรับใช้

4)  ท่าทีและการดำเนินการของรัฐบาลโซมาเลียต่อรัฐที่แยกตัวเป็นอิสระ และการจัดการของรัฐบาลโซมาเลียต่อความขัดแย้งระหว่างกลุ่มต่าง ๆ ในโซมาเลีย ที่มีการใช้อาวุธเผชิญหน้ากันอย่างต่อเนื่อง