Photo by Dmitry Mashkin on Unsplash
กำลังเป็นกระแสโด่งดังในสังคมไทยสำหรับแอปพลิเคชั่นสนทนาด้วยเสียงชื่อ “Clubhouse” เนื่องจากเป็นที่รวมของเหล่าคนดังมากมายในทุกแวดวง ทั้งวงการธุรกิจ ไอที บันเทิง ไปจนถึงการเมือง ผู้คนมากมายต่างหลั่งไหลเข้าใช้งาน และตามหา “Invite” กันอย่างชุลมุนเพื่อสัมผัสประสบการณ์ของแอปพลิเคชั่นสนทนาผ่านเสียงแอปฯ นี้
Clubhouse เป็นแอปพลิเคชั่นประเภท Social network สัญชาติอเมริกัน สร้างโดย Paul Davison และ Rohan Seth จากบริษัท Alpha Exploration co. ประเทศสหรัฐอเมริกา เปิดให้บริการครั้งแรกเมื่อ เม.ย. 63 ปัจจุบันสามารถใช้งานได้บนระบบปฏิบัติการ iOS (Iphone และ Ipad) เท่านั้น แต่ยังมีข่าวดีสำหรับชาวแอนดรอยด์คือทีมพัฒนากำลังเร่งพัฒนาแอปฯ เวอร์ชั่นแอนดรอยด์อยู่ในขณะนี้
โดยลักษณะเด่นของ Clubhouse คือการใช้เทคนิคการสนทนาพูดคุยด้วยเสียงเท่านั้น ไม่สามารถ โพสต์รูปภาพ หรือ วิดีโอ ซึ่งการเข้าใช้งานแอปพลิเคชั่น Clubhouse จะต้องระบุเบอร์โทรศัพท์เพื่อเข้าใช้งาน และต้องให้ผู้ใช้งานคนอื่นเชิญเข้าใช้งานแอปพลิเคชั่นเท่านั้น ไม่สามารถใช้งานได้ด้วยตนเอง เมื่อได้รับการเชิญเข้าใช้งาน จะสามารถเชิญบุคคลอื่นเพื่อเข้าร่วม แอปพลิเคชั่น Clubhouse ได้ 2 คน เท่านั้น ภายในแอปพลิเคชั่นจะให้ผู้ใช้งานเลือกกลุ่ม เพื่อพูดคุยในห้องสนทนาโดยภายในกลุ่มจะมีผู้ควบคุมห้อง (Moderator) ทำหน้าที่ควบคุม กำหนดสิทธิ์ให้ผู้ใช้แต่ละคนสามารถพูดคุยในกลุ่ม ผู้พูด ทำหน้าที่พูดคุย ดำเนินการสนทนาในกลุ่ม และผู้ฟังซึ่งไม่มีสิทธิ์ในการพูดคุยในห้อง ต้องขออนุญาตจากผู้ควบคุมห้อง จึงสามารถพูดคุยได้ และในการสนทนาดังกล่าวไม่สามารถบันทึกการสนทนา หรือ บันทึก Podcast ได้ เพราะเป็นข้อกำหนดของแอปพลิเคชั่น
สาเหตุที่ทำให้ Clubhouse ได้รับความนิยมขึ้นมา เกิดจากผู้ใช้งานในกลุ่มคนดัง ผู้มีอิทธิพลทางความคิด ผู้บริหาร นักธุรกิจ โดยผู้ใช้งานส่วนใหญ่เป็นบุคคลผู้มีชื่อเสียง นักวิชาการ นักธุรกิจ และนักแสดง อาทิ นาย Elon musk นาย Mark Zuckerberg และนายวุฒิธร มิลินทจินดา (วู้ดดี้) ทำให้สังคมใน Clubhouse ถูกมองว่าเป็นสังคมที่มีคุณภาพสูง มีการพูดคุยสาระความรู้ต่าง ๆ ในแทบทุกมิติ ทั้ง การบริหารธุรกิจ การพูดคุยเกี่ยวกับเทคโนโลยี และการวิจารณ์สถานการณ์ทางการเมือง และมีระบบรักษาความเป็นส่วนตัวที่จะไม่อนุญาตให้ผู้ใช้งานบันทึกการสนทนาได้ ทำให้มีความต้องการเข้าใช้งานแอปพลิเคชั่น Clubhouse เป็นจำนวนมาก
ในโลกของวงการวารสารศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับสื่อสังคมออนไลน์ มีคำ ๆ หนึ่งคือคำว่า “ห้องเสียงสะท้อน” (Echo Chamber) ที่ใช้เรียกภาวะที่ผู้รับสื่อติดกับอยู่ภายในสื่อที่ฝ่ายตนสนับสนุน และปักใจเชื่อว่าสิ่งเหล่านั้นคือความจริงแท้ โดยไม่สนใจรับสื่อจากอีกฝ่าย หากจะให้ยกตัวอย่างคำนิยามที่เข้าใจได้ง่าย ก็มีคำนิยามจากนักเขียนชื่อดังอย่างโตมร สุขปรีชา ว่า สื่อโซเชียลมีความไม่เป็นกลางในการคัดเลือกข้อมูลให้กับเรา และมันก็อาจจะทำให้เราไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลได้อย่างหลากหลาย มันอาจจะเป็นการตอกย้ำโลกทัศน์เดิม ๆ ของเรา แทนที่จะเป็นการเปิดโลกทัศน์ให้กว้างขึ้น เวลาเราพูดออกไป ยิ่งแรงเท่าไหร่ เสียงสะท้อนกลับมามันก็ยิ่งชัดเท่านั้น เมื่อไม่มีการแลกเปลี่ยนถกเถียงกันมากๆ เข้าก็ทำให้เราเผลอเชื่อไปว่า คนส่วนใหญ่ในสังคมน่าจะคิดเหมือนเรา และแน่นอนว่ามันไม่ใช่การเปิดโลกทัศน์ที่เราอยากจะให้มันเกิดขึ้น
แน่นอนว่า Clubhouse เอง ก็ไม่พ้นจากสภาวะห้องเสียงสะท้อนนี้เช่นกัน ประการแรก หลายครั้งที่เราเห็นห้องสนทนาที่สนทนากันโดยผู้ร่วมห้องที่มีแนวคิดเดียวกัน มาสนทนากันในประเด็นที่ทุก ๆ คน สนใจร่วมกัน แน่นอนว่า บทสรุปของการสนทนาย่อมสอดคล้องกับความคิดของคนที่อยู่ในห้องสนทนานั้น
ยิ่งไปกว่านั้น ประการที่สอง เมื่อเราเป็นผู้ใช้ Clubhouse เราจะต้องทำการติดตาม (Follow) ผู้ใช้คนอื่น ๆ ที่เราสนใจ และระบบการติดตามผู้ใช้นี้จะมีผลต่อการแสดงผลของแอปฯ ที่จะแสดงห้องสนทนาที่ผู้ใช้ซึ่งเราติดตามร่วมสนทนา และโดยส่วนใหญ่ ผู้คนมักจะติดตามผู้ใช้ที่มีแนวคิดตรงกันกับตน และนั่นทำให้ห้องสนทนาที่ผู้ใช้แต่ละคนเห็นและเข้าร่วมแตกต่างกันออกไปตามแต่บุคคลที่กดติดตาม ทำให้มองเห็นเพียงแค่ห้องสนทนาที่มีแนวคิดสอดคล้องกับผู้ใช้แต่ละคนเท่านั้น และนั่นเป็นคำตอบของผู้ใช้บางคนที่ตั้งคำถามว่า เพราะเหตุใดฝ่ายตรงข้ามทางความคิดกับตนจึงไม่เข้ามาใช้ Clubhouse
แท้ที่จริงแล้วห้องสนทนาถูกสร้างขึ้นโดยทุกฝ่าย เพียงแค่ผู้ใช้ไม่เห็นมันเท่านั้น
Clubhouse จะเป็นเพียงกระแสที่คงอยู่เพียงไม่นานหรือจะกลายเป็นช่องทางสื่อสารถาวรใหม่ ดังเช่นสื่อโซเชียลอื่น ๆ หรือไม่ ยังเป็นสิ่งที่ผู้ใช้อย่างเราต้องติดตามต่อไป แต่สิ่งที่เราพอจะทำได้ในขณะนี้ คือการใช้ Clubhouse อย่างรู้เท่าทัน เปิดกว้างรับข้อมูลจากทุกฝ่าย เพื่อให้หลุดพ้นจากห้องเสียงสะท้อนที่บดบังโลกทัศน์ เข้าร่วมถกเถียง สานเสวนากันอย่างมีอารยะ ไม่ใช้คำด่าทอสร้างความเกลียดชัง เพียงเท่านี้ ผู้ใช้ทุกคนจะสามารถร่วมสร้างสังคมที่ดีขึ้นมาในพื้นที่ใหม่แห่งนี้ได้ไม่ยาก
