สีเทาเป็นส่วนผสมระหว่างสีดำกับสีขาว จะบอกว่าขาวก็ไม่ใช่ จะบอกว่าดำก็ไม่ถูก ในที่นี้ขอเอาคำว่าสีเทามาใช้ในเชิงอุปมาอุปมัย หมายถึงการผสมเอาสองทางเลือกเข้าไว้ด้วยกัน ไม่ตัดสินใจเลือกทางใดทางหนึ่งแล้วทิ้งอีกทางไปเสียทีเดียว
ยุทธศาสตร์การบริหารประเทศของจีน หรือเจาะจงลงไปว่ายุทธศาสตร์การบริหารประเทศของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง โดยภาพรวมมีลักษณะเป็นยุทธศาสตร์สีเทา กล่าวคือมีความยืดหยุ่น แม้จะมีทิศทางหลักที่ชัดเจน แต่ไม่ทิ้งทางเลือกอื่น ทำให้จีนมีแนวทางสำรองเพื่อปรับทิศทางได้ทันทีเมื่อเกิดปัญหา ลักษณะดังกล่าวของจีนเป็นการอาศัยข้อได้เปรียบจากการปกครองที่รวมศูนย์ภายใต้อำนาจเด็ดขาดของพรรคคอมมิวนิสต์จีน จึงสามารถใช้องคาพยพทุกส่วนของรัฐขับเคลื่อนในทิศทางที่หลากหลาย ฟังดูเหมือนไปคนละทิศคนละทาง แต่สุดท้ายก็ประสานสอดคล้องกันใต้การนำของพรรคคอมมิวนิสต์จีน
ยกตัวอย่างนโยบายเศรษฐกิจ Dual Circulation ของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง เมื่อแรกเริ่มที่ประกาศออกมาเมื่อปี 2563 สร้างความตกอกตกใจกับประชาคมโลกว่าจีนจะทิ้งการค้าการขายกับต่างประเทศไปแล้วหรือ ซึ่งจริง ๆ แล้วไม่ใช่เช่นนั้น นโยบาย Dual Circulation ระบุว่าจีนจะให้ความสำคัญอันดับแรกกับเศรษฐกิจภายในประเทศ จะขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วยการกระตุ้นการบริโภคภายในประเทศ โดยอาศัยประโยชน์จากกำลังซื้อของประชาชนจีนที่มีมหาศาล แต่ไม่ได้หมายความว่าจีนจะละทิ้งเศรษฐกิจกับต่างประเทศไปเลย จีนยังจะส่งเสริมให้นักลงทุนจีนไปหาโอกาสในต่างประเทศ จะยังขยายการค้ากับทุกประเทศ และจะยังทุ่มงบมหาศาลกับโครงการในกรอบ Belt and Road Initiative แต่จีนจะปรับสมดุลใหม่ จากการเป็นประเทศที่เศรษฐกิจพึ่งพาต่างประเทศเป็นหลัก (พึ่งพาการส่งออกจากการเป็นโรงงานของโลก) ให้พึ่งพาตัวเองมากขึ้นด้วยการให้ความสำคัญอันดับแรกกับการเติบโตของเศรษฐกิจภายในประเทศ หลังจากที่สงครามการค้ากับสหรัฐฯ และวิกฤตโรค COVID-19 ทำให้จีนเห็นแล้วว่าการเอาแต่พึ่งตลาดต่างประเทศนั้นทำให้ต้องอยู่ในสภาวะสุ่มเสี่ยงเพียงใด
อีกหนึ่งตัวอย่างคือนโยบายเทา ๆ ของจีนเกี่ยวกับสกุลเงินดิจิทัล จีนไม่สนับสนุนสกุลเงินดิจิทัลแบบกระจายศูนย์ (Decentralized Digital Currency) ที่รัฐควบคุมไม่ได้อย่างบิทคอยน์ เนื่องจากเห็นว่าเป็นช่องทางของอาชญากรรม เช่น การฟอกเงิน การค้ายาเสพติด ฯลฯ จึงมีนโยบายห้ามการประกอบกิจการซื้อขายแลกเปลี่ยนบิทคอยน์ ห้ามสถาบันการเงินทำธุรกรรมเกี่ยวกับบิทคอยน์ จำกัดการขุดเหมืองบิทคอยน์ รวมทั้งแจ้งเตือนประชาชนถึงความเสี่ยงจากการลงทุนในบิทคอยน์ซึ่งไม่มีกฎหมายรับรอง แต่ในอีกทางหนึ่ง จีนก็ตระหนักว่าต้องก้าวให้ทันกับการเปลี่ยนผ่านของเทคโนโลยี ธนาคารกลางของจีนจึงเร่งศึกษาและพัฒนาสกุลเงินดิจิทัลของตัวเอง คาดว่าจะใช้งานเงินหยวนดิจิทัลอย่างเป็นทางการในปี 2565 ที่จะทำให้อำนาจการควบคุมสกุลเงินยังอยู่ในกำมือของรัฐ และจะมีส่วนช่วยให้จีนลดการพึ่งพาสหรัฐฯ ในระบบการเงินโลกด้วย
ตัวอย่างยังมีอีกหลากหลาย จีนปิดเมืองและปิดประเทศอย่างเข้มงวดในช่วงที่โรค COVID-19 ระบาดหนัก ทำให้จีนควบคุมการแพร่ระบาดของโรคได้สำเร็จ แต่ในอีกทางหนึ่ง หน่วยงานของจีนก็เร่งรัดการเจรจากับต่างประเทศเพื่อจัดทำข้อตกลงเปิดการเดินทางระหว่างกัน เพื่อที่ว่าเมื่อใดที่สถานการณ์เข้าสู่สภาวะปกติจีนก็จะใช้ประโยชน์จากข้อตกลงดังกล่าวได้ทันที จีนเชื่อมั่นในวัคซีนโรค COVID-19 แบบเชื้อตายว่าปลอดภัยมากกว่าเนื่องจากเป็นเทคโนโลยีเดิมที่ผ่านการใช้งานมาแล้ว แต่จีนก็วิจัยวัคซีนโรค COVID-19 แบบ mRNA ควบคู่กันไปด้วย หรือห้วงปัจจุบันที่ความสัมพันธ์จีน-สหรัฐฯ ยังขัดแย้งกันหนัก ในทางหนึ่งจีนเชื้อเชิญให้ประธานาธิบดีโจเซฟ ไบเดน ฟื้นฟูความสัมพันธ์กับจีน เพื่อที่ว่าบรรยากาศของสันติภาพจะเอื้อประโยชน์ต่อการทำมาค้าขายของจีนมากกว่าการขัดแย้งกัน แต่ในอีกทางหนึ่งจีนก็เร่งสร้างความร่วมมือกับพันธมิตร และสร้างเสริมความแข็งแกร่งให้กับตัวเองควบคู่กันไปด้วย
ยุทธศาสตร์สีเทาของจีนมองภาพกว้าง มีจุดมุ่งหมายที่ชัดเจน แต่ไม่ละทิ้งทางเลือกอื่น ไม่ใช่ตัดสินว่าสิ่งใดเป็นสีขาวแล้วละทิ้งสีดำไปเสียเลย ก็เหมือนกับการเตรียมตัวเองให้พร้อมรับโอกาสอยู่เสมอ ไม่ว่าโลกหรือปัจจัยภายนอกจะเปลี่ยนไปในทิศทางใด สิ่งที่ตระเตรียมไว้ก็ทำให้จีนพร้อมจะปรับตัวเข้าหาโอกาสได้อย่างรวดเร็ว
————————————-
