หากพูดถึงเมืองอัจฉริยะ (Smart City) ไทยก็ไม่น้อยหน้า มี Smart City หลายเมืองในหลาย ๆ จังหวัด สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัลของไทย หรือที่เรียกกันว่าดีป้า ซึ่งมีหน้าที่กำกับดูแลสำนักงานเมืองอัจฉริยะระบุว่า ไทยมี Smart City ถึง 30 เมือง ใน 23 จังหวัดทั่วประเทศ (ข้อมูลมิถุนายน 2567) กรุงเทพฯ มี 3 แห่ง ได้แก่ สามย่านสมาร์ทซิตี้ คลองผดุงกรุงเกษม และเมืองอัจฉริยะย่านพระราม 4 ส่วนจังหวัดระยองมีวังจันทร์วัลเลย์ และนครระยองเมืองอัจฉริยะและน่าอยู่ เป็นต้น
ก็ตรงตัวเลย Smart City ก็คือเป็นเมืองที่มีระบบอัจฉริยะ แต่ไม่ใช่เรื่องเทคโนโลยีเพียงเรื่องเดียว ดีป้ากำหนดไว้ 7 ด้าน ได้แก่ สิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ พลังงาน การบริหารภาครัฐ การดำรงชีวิต การเดินทางและการขนส่ง และพลเมืองอัจฉริยะ ซึ่งหากไทยมีเมืองอัจฉริยะมาก ๆ ก็แน่นอนเลย คุณภาพชีวิตของประชาชนคนไทยต้องดีแน่ ๆ และมีผลต่อเนื่องไปถึงระดับประเทศที่จะทำให้ไทยของเรามีศักยภาพที่จะไปแข่งขันในตลาดโลกได้ และเมื่อถึงจุดนั้น ไม่ต้องพูดถึง เศรษฐกิจของไทยต้องเติบโตอย่างยั่งยืนแน่นอน
แต่ตอนนี้อาจต้องมาดูศักยภาพในการเป็น Smart City ของไทยก่อน เฉพาะอย่างยิ่งกรุงเทพฯ ที่เป็นศูนย์กลางทุกสรรพสิ่งของไทย โดยดูจาก IMD Smart City Index 2024 ซึ่งเป็นดัชนีจัดอันดับเมืองอัจฉริยะ ได้สำรวจ 142 เมืองอัจฉริยะทั่วโลก และเผยแพร่เมื่อกันยายน 2567 ปรากฏว่า กรุงเทพฯ มีอันดับที่ดีขึ้นกว่า IMD Smart City Index 2023 ที่อยู่ในอันดับที่ 88 ขึ้นมาเป็นอันดับที่ 84 ของโลก อันดับของกรุงเทพฯ ในดัชนีปี 2024 ยังดีกว่าเมืองอัจฉริยะในเอเชียหลายเมือง เช่น โตเกียว เดลลี จาการ์ตา และฮานอย เป็นต้น แต่กรุงเทพฯ มีประวัติอันดับในดัชนีนี้ขึ้น ๆ ลง ๆ โดยเมื่อปี 2563 เคยอยู่อันดับที่ 78
IMD หรือ International Institute for Management Development เป็นสถาบันทางวิชาการเอกชนในสวิตเซอร์แลนด์ที่มีชื่อเสียงในการจัดอันดับศักยภาพการแข่งขันทั่วโลกและ IMD Smart City Index 2024 ก็เป็นส่วนหนึ่งของการจัดของ IMD สำหรับปัจจัยที่จะวัดในดัชนีของ Smart City เช่น ความเท่าเทียมกันในทางดิจิทัล การเข้าถึงที่อยู่อาศัย และการมีสภาพแวดล้อมที่ยั่งยืน IMD Smart City Index 2024 ยังให้ความสำคัญอย่างมากกับการใช้ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence-AI) ในการวางแผน และการจัดการเรื่องต่าง ๆ เพราะเชื่อว่าเป็นตัวขับเคลื่อนหลักในทุก ๆ เรื่อง ในการทำให้ชีวิตของคนในเมืองเมืองหนึ่งมีคุณภาพ
กรุงเทพฯ เมืองอัจฉริยะจะทำอย่างไร… ถึงจะมีอันดับที่ดีขึ้นใน IMD Smart City Index อาจจะขอฝันไปให้ไกล ขอติดอันดับ 1 ใน 5 เหมือนกับสิงคโปร์ (อันดับ 1-5 คือ ซูริก ออสโล แคนเบอร์รา เจนนีวา และสิงคโปร์) อย่างไรก็ดี กรุงเทพฯ มีหลายเรื่องหลายประเด็นที่ไม่ได้มาตรฐานตามที่ IMD Smart City Index ระบุกฎเกณฑ์ไว้ แต่บางประเด็นหรือบางเรื่อง คนกรุงเทพฯ สามารถช่วยกันได้ เช่น ลดมลภาวะ ร่วมมือแก้ไขการจราจร ติดขัด เพิ่มพื้นที่สีเขียว และลดการคอรัปชัน เป็นต้น แต่บางเรื่องภาครัฐ และภาคเอกชนควรร่วมมือกัน เช่น เพิ่มการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ เพื่อความปลอดภัย และสะดวกสบาย หรือร่วมกันพัฒนาแพลตฟอร์มเพื่อยกระดับความปลอดภัย และเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารเมืองมากขึ้น อาทิ ติดตั้งกล้องวงจรปิด CCTV ในที่ชุมชน และการใช้ Internet of Things ในส่วนของโครงสร้างเมืองและภายในอาคาร เป็นต้น รวมทั้งเพิ่มการเข้าถึงในระบบ สาธารณสุขให้
