แนวคิดริเริ่มในการจัดตั้งองค์กรความร่วมมือด้านปัญญาประดิษฐ์ระดับโลก (World Artificial Intelligence Cooperation Organization-WACO) ของจีน จะช่วยหนุนบทบาทของจีนในระดับโลกให้โดดเด่น หรืออาจถึงระดับคุมทิศทางปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence -AI) ของโลกต่อไปได้ในอนาคต เหมือนกับเช่นที่องค์กรด้านเศรษฐกิจ เช่น ธนาคารโลก (World Bank) หรือกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (International Monetary Fund -IMF) ที่คุมโดยฝั่งตะวันตก นอกจากนี้ นครเซี่ยงไฮ้ยังจะได้ชื่อว่าเป็นศูนย์กลางเทคโนโลยี AI ของโลกอีกด้วย
นายกรัฐมนตรีหลี่ เค่อเฉียงของจีนประกาศในงาน World Artificial Intelligence Conference in Shanghai 2025 เมื่อ 26 กรกฎาคม 2568 ว่า จีนจะจัดตั้งองค์กรความร่วมมือด้านปัญญาประดิษฐ์ระดับโลก โดยสำนักงานใหญ่ชั่วคราวจะอยู่ที่นครเซี่ยงไฮ้ จีนมีเป้าหมายว่าองค์กรนี้ จะช่วยให้ธรรมาภิบาลของ AI ตอบสนองกลุ่มประเทศซีกโลกใต้ (Global South) เป็นอันดับแรก ๆ รวมทั้งก้าวขึ้นเป็นมหาอำนาจด้าน AI โลก และครอบครองมูลค่า AI ส่วนใหญ่ของโลกที่จะมีถึง 4.8 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ ในปี 2576
ในงานดังกล่าว นายกรัฐมนตรีหลี่ เค่อเฉียงยังให้ความสำคัญกับ AI ในการที่จะเป็นนวัตกรรม และเทคโนโลยีขั้นสูงของโลก ด้วยการเสนอประเด็นที่ต้องให้ความสำคัญต่อไปในอนาคตไว้ 3 ประการ ได้แก่ เปิดการเข้าถึงความก้าวหน้าของ AI รวมทั้งเพิ่มความร่วมมือระหว่างประเทศในด้านการค้นคว้าวิจัย และแลกเปลี่ยนความสามารถระหว่างกัน ท้ายสุดคือสร้างกรอบระดับโลกให้เป็นหนึ่งเดียว เพื่อกำกับดูแลเทคโนโลยี
WACO จะเป็นองค์กรระดับพหุภาคีที่จีนพร้อมที่จะหารือข้อตกลงที่เกี่ยวข้องกับประเทศต่าง ๆ ที่ต้องการเข้าร่วมองค์การดังกล่าว จีนกำลังเชิญประเทศต่าง ๆ กว่า 40 ประเทศ เพื่อร่วมเจรจาเกี่ยวกับมาตรฐาน ธรรมาภิบาล และประเด็นต่าง ๆ ของ AI เช่น โครงการความร่วมมือด้าน R&D ด้านรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของจีนก็ระบุว่า สมาชิกของ WACO ขึ้นอยู่กับความเต็มใจของประเทศต่าง ๆ รวมทั้งยังจะมีบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่ และสถาบันทางวิชาการระหว่างประเทศ เพื่อช่วยกันกำหนดระเบียบ จริยธรรม และความโปร่งใสของ AI เป็นต้น เป้าหมายเพื่อประโยชน์ในการพัฒนาของประเทศต่าง ๆ เฉพาะอย่างยิ่งประเทศซีกโลกใต้
หากจะเชื่อมโยงในเชิงยุทธศาสตร์ การจะจัดตั้ง WACO ของจีน แม้จะเป็นองค์องค์ระหว่างประเทศ แต่ก็ทำให้การแข่งขันในการครอบครอง AI ของโลกระหว่างจีนกับสหรัฐฯ เข้มข้นขึ้น เพราะต่างฝ่ายก็ต้องการกำหนดทิศทางโลกในเรื่อง AI การประกาศจัดตั้ง WACO ของจีนยังเกิดขึ้น หลังการที่สหรัฐฯ ประกาศแผนปฏิบัติการการเอาชนะการแข่งขันด้าน AI ตามที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ได้มีคำสั่งฝ่ายบริหารเมื่อ มกราคม 2568 ในเรื่องการขจัดอุปสรรคทุกด้านเพื่อให้สหรัฐฯ เป็นผู้นำโลกด้าน AI สำหรับในแผนปฏิบัติการนี้ ทำเนียบประธานาธิบดีสหรัฐฯ ประกาศเมื่อ 23 กรกฎาคม 2568 ซึ่งได้สั่งให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องด้าน AI ในสหรัฐฯ ที่มีมากกว่า 90 หน่วย ลงมือปฏิบัติให้บรรลุเป้าหมาย ได้แก่ 1) เร่งการผลักดันนวัตกรรม 2) เร่งสร้างโครงสร้างพื้นฐาน AI ในสหรัฐฯ และ3) เป็นผู้นำในด้านการทูตและความมั่นคงที่เกี่ยวกับ AI
นายมาร์โค รูบิโอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐฯ เคยได้กล่าวว่า การแข่งขันเพื่อชนะในเทคโนโลยี AI จะไม่มีการเจรจาใด ๆ เกิดขึ้น สหรัฐฯ ต้องเป็นหนึ่งในเรื่องนี้ เพื่อความเจริญรุ่งเรือง และปกป้องผลประโยชน์ด้านความมั่นคงของประเทศ และความมั่นคงทางเศรษฐกิจ นอกจากนี้ สหรัฐฯ จะตั้งเป็นผู้กำหนดมาตรฐานของ AI โลก และทุกประเทศต้องใช้เทคโนโลยี AI ของสหรัฐฯ
