การประกวดนางงามจักรวาลหรือ Miss Universe ตามทัศนะของผู้ติดตามหรือแฟนหรือติ่งนางงาม เปรียบได้กับการแข่งขันของสตรีระดับโลก เวทีนี้มีประวัติมายาวนาน เป็นที่สนใจกันทั่วโลก เพราะนางงามตัวแทนของแต่ละประเทศถือเป็นผู้เข้าแข่งขันที่เข้าสู่การประกวดเพื่อนำมาซึ่งชื่อเสียงและเกียรติยศสำหรับประเทศของตัวเอง อย่างไรก็ตามถึงแม้ผู้ชนะการประกวดมิสยูนิเวิร์สจะต้อง “สวยประจักษ์” แต่นิยามดังกล่าวมักจะมีคำกล่าวแนบท้ายเสมอด้วยประโยคที่ว่า “Beauty is in the eye of the beholder” หรือ “สวยหรือไม่อยู่ที่ใครเป็นคนมอง” .เรื่อง….มาตรฐานความงามสากล…นั้นคงจะเป็นข้อถกเถียงพื้นฐานกันไม่มีที่สิ้นสุดต่อไป
นอกจากนี้ ด้วยการที่เวทีนี้มีการจัดมากว่า 70 ปี ตั้งแต่ปี 2495 จึงอาจกล่าวได้ว่ามีบริบทร่วมสมัยมากมายที่น่าสนใจ ทั้งประเด็นความงามกับคุณสมบัติที่คู่ควร ตลอดจนเรื่องผลประโยชน์ทางธุรกิจ หรือการเข้ามาเกี่ยวข้องกับการเมือง และบทบาททางวัฒนธรรมและสังคมของนางงาม ซึ่งไม่ใช่เพียงการอวดโฉมชุดประจำชาติบนเวทีประกวด หรือการส่งเสริมกิจกรรม CSR (Corporate Social Responsibility) เพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมเท่านั้น แต่ในระยะหลังนางงามก็พยายามแสดงบทบาทมากขึ้นในการจะเป็นผู้นำความคิดที่ดีและมีประโยชน์(เวลาตอบคำถาม) รวมถึงการช่วยขับเคลื่อนประเด็นต่างๆทางสังคม (Social Movement)
กระนั้นก็ตาม เวทีมิสยูนิเวิร์สยังคงถูกวิพากษ์และเป็นที่สนใจกันในประเด็นเกี่ยวกับเรื่องผลประโยชน์ในแต่ละปีอยู่เสมอ โดยในการประกวดมิสยูนิเวิร์สล่าสุด ประจำปี 2566 ครั้งที่ 72 จัดขึ้นที่เมืองซัลวาดอร์ ประเทศเอลซัลวาดอร์ ก็สร้างรายได้เป็นเงินตราต่างประเทศไว้ 177 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 6,000 ล้านบาท) โดยมาจากผู้เข้าชมงานจากต่างประเทศ 65,000 คนที่เดินทางมาถึงอาณาเขตในช่วงสัปดาห์ที่จัดการประกวด และตามสถิติของรัฐบาล ประเทศต้นทางหลักของนักท่องเที่ยวที่เข้าพักเฉลี่ยสองสัปดาห์ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา กัวเตมาลา ฮอนดูรัส นิการากัว โคลอมเบีย และเม็กซิโก และอื่นๆ ซึ่งส่วนใหญ่นั้นเป็นนักท่องเที่ยวที่มาจากทวีปอเมริกา
นอกจากนี้อีกสิ่งที่ต้องกล่าวถึงคือช่องโทรทัศน์ Telemundo สถานีโทรทัศน์ขนาดใหญ่ หนึ่งในสปอนเซอร์หลักของเวทีการประกวด ซึ่งออกอากาศทั่วทวีปอเมริกา มีรายงานว่าการประกวดที่เกิดขึ้นในเอลซัลวาดอร์มีผู้ชมมากกว่า 122 ล้านคนบนแพลตฟอร์ม ซึ่งถือเป็นระดับผู้ชมที่สูงที่สุดเท่าที่เคยมีมาสำหรับกิจกรรมความบันเทิงที่ออกอากาศโดยบริษัท ประกอบกับ มิสเชย์นิส ปาลาซิโอส นางงามจักรวาลปี 2566 ตัวแทนจากประเทศนิการากัวเป็นผู้ชนะในการประกวดมิสยูนิเวิร์ส ครั้งที่ 72 ที่ เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2566 ที่ผ่านมาด้วย
………อันที่จริงคงยอมรับกันได้ว่า การประกวดก็เป็นธุรกิจประกวดความงามจึงย่อมจะเกี่ยวข้องกับเม็ดเงินลงทุนและผลกำไร อีกทั้งรูปแบบดำเนินการยังมีบทบาทช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจ ตลอดจนการท่องเที่ยวและโปรโมทประเทศเจ้าภาพ ….แต่ที่น่าสนใจอีกประเด็นที่ตั้งข้อสังเกตกันในระยะหลังคือนางงามจักรวาลมักจะมาจากประเทศที่สามารถให้ผลประโยชน์กับประเทศเจ้าภาพได้เช่น การประกวดเมื่อปี 2562 จัดขึ้นที่ประเทศสหรัฐอเมริกา รัฐแอตแลนต้า ที่มีประชากรผิวสีอาศัยอยู่จำนวนมาก โดยมิสโซซิบินี ทุนซี นางงามผิวสีจากประเทศแอฟริกาใต้เป็นผู้ชนะ หรือเมื่อปี 2563 ที่จัดขึ้นที่ประเทศสหรัฐอเมริกา รัฐฟลอริดา ที่มีประชากรเชื้อชาติละตินอเมริกาอาศัยอยู่จำนวนมาก มิสแอนเดรีย เมซา นางงามจากประเทศเม็กซิโกก็เป็นผู้ชนะ ….ซึ่งประเด็นนี้ผู้สนใจและเห็นว่าเป็นไปได้ ก็คงต้องหาหลักฐานมาสนับสนุนกันต่อไป……
ดังกล่าวแล้วว่าอายุการจัดประกวดนางงามจักรวาลมีมานานจึงย่อมเป็นแหล่งข้อมูลหนึ่งที่สะท้อนบริบทของสังคมและวัฒนธรรมร่วมสมัยได้ …โดยยังมีกระแสวิพากษ์วิจารณ์ที่น่าสนใจอีกมากและน่าศึกษาทีเดียว อาทิ นางงามขับเคลื่อนประเด็นทางสังคมได้จริงหรือ.. มีแต่ประเทศโลกที่สามเท่านั้นที่ยังสนใจการประกวดแบบนี้.. นางงามจะสามารถเป็น Soft Power ได้หรือไม่ ตลอดจนมุมมองเกี่ยวกับนางงามกับการสร้างชาตินิยมทางวัฒนธรรม (Culture Nationalism) ของประเทศต่างๆ
