เปิดเผยทักษะของสุดยอดสายลับ ที่จะเป็นประโยชน์กับคุณ ! : Soft Skill ใน EP 2 ซึ่งจะเป็นตอนสุดท้าย ขอกลับมาที่เรื่องทักษะสายลับที่จะเป็นประโยชน์ต่อท่านผู้อ่าน ไม่ว่าคุณจะประกอบอาชีพอะไร หรือกำลังเป็นนักศึกษาที่เตรียมพร้อมออกสู่ตลาดแรงงาน ขอเสนอว่ามีอยู่ทักษะหนึ่งที่หนังสือเกี่ยวกับสายลับทุกเล่มพูดถึง และเราเลือกมาแล้วว่าเป็น skill ที่ตัวคุณเองก็มีได้ และเชื่อว่าทุกคนมี แต่จะมากน้อยต่างกันไป เพื่อนำไปปรับใช้ในการทำงานให้มีประสิทธิภาพ หรือใช้ในการดำเนินชีวิตกับคนรอบข้าง ๆ ได้
ทักษะที่ว่านั้นก็คือ การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับมนุษย์ ซึ่งฟังดูเป็นพื้นฐานที่คนทุกอาชีพควรมี แต่เชื่อไหมว่า ทักษะนี้กำลังค่อย ๆ เลือนหายไป สถาบันวิจัยในต่างประเทศทำการสำรวจออกมาแล้วว่า ตั้งแต่ยุคการแพร่ระบาดของโรค COVID-19 เป็นต้นมา มนุษย์มีการปฏิสัมพันธ์ระหว่างกันน้อยลง รวมทั้งขาดทักษะในการเข้าใจผู้อื่น หรือ empathy ปฏิสัมพันธ์ที่ว่าคือการออกไปพบเจอพูดคุยกัน แลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างกัน และแสดงความรู้สึกต่อกันแบบการเผชิญหน้าจริง ๆ ซึ่งนี่หมายถึงการสะท้อนความรู้สึกของตัวเอง รวมทั้งรับรู้ความรู้สึกของผู้อื่นด้วย หรือการไปเข้าร่วมงานสังสรรค์เล็ก ๆ เพื่อทำความรู้จักกับคนแปลกหน้า และพูดคุยกันเรื่องความสนใจ ความชอบ หรือความวิตกกังวล แน่นอนว่ากิจกรรมทางสังคมเหล่านี้ยังคงเกิดขึ้น แต่น้อยลงเมื่อเปรียบเทียบกับยุคก่อน COVID-19
แน่นอนว่าอยู่ดี ๆ คนเราไม่ได้ปฏิสัมพันธ์ลดลงไปเอง แต่มันมีปัจจัยกระตุ้น ไม่ว่าจะเป็นการใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับสื่อสังคมออนไลน์และเทคโนโลยี การเติบโตของแนวคิดให้ความสำคัญกับตัวเองเป็นหลัก หรือ Narcissism ความกดดัน ความเครียด และความเหนื่อยล้าจากสถานการณ์รอบตัวทั้งปัญหาเศรษฐกิจ ความไม่เป็นธรรมและความขัดแย้ง ดังนั้น คุณไม่มีความผิดเลยหากไม่ต้องการพูดคุยกับใคร แต่หากคุณพบว่าคุณเริ่มไม่เข้าใจสิ่งที่เพื่อนหรือทีมของคุณกำลังต้องการจะบอกกับคุณ หรือคุณไม่รู้เลยว่าคนรอบตัวคุณรู้สึกยังไงหรือต้องการให้คุณช่วยเหลืออะไรบ้าง นั่นอาจเป็นสัญญาณเตือนว่า คุณกำลังใช้ชีวิตอยู่บนความเสี่ยงเล็ก ๆ ที่จะพลาดเรื่องสำคัญ อย่างการมี connection หรือการได้รับความร่วมมือในโปรเจคใหม่ ๆ ในอนาคต
ในขณะที่คุณกำลังเผชิญความเสี่ยงนั้น ผู้ที่ทำงานสายลับกำลังฝึกฝนทักษะนี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้มั่นใจว่า “การสื่อสารยุคดิจิทัล” จะไม่เป็นอุปสรรคต่อการสร้างความสัมพันธ์และความไว้วางใจระหว่างบุคคล เพื่อให้เขาได้รักษาแหล่งข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการทำงาน ดังนั้น สายลับจะให้ความสำคัญกับการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีอย่างมาก……..
และหากสงสัยว่า ถ้าเราเป็นคนที่พูดไม่เก่ง ขี้อาย หรือไม่มั่นใจในตัวเอง แล้วเราจะสามารถพัฒนาทักษะนี้ขึ้นมาได้หรือไม่ ขอตอบว่าทำได้ เพราะการพัฒนาความสัมพันธ์ที่เรากำลังพูดถึงในงานของสายลับนี้ เขาจะมีเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนนะครับ ก็เหมือนกับการทำงานในอาชีพอื่น ๆ การไปพบเจอกับลูกค้าหรือผู้ที่มีอำนาจตัดสินใจในโพรเจกต์ต่าง ๆ เราในฐานะคนทำงานก็มีเป้าหมายที่เราจะไปสนทนากับคน ๆ นั้น ไม่ว่าจะเป็นขอความร่วมมือ ขอความช่วยเหลือ หรือต้องปฏิเสธอะไรสักอย่าง ในทุกอาชีพต้องมีสักวันที่เผชิญกับสถานการณ์แบบนี้
คนที่พูดเก่งหรือกล้าแสดงออกอาจจะได้เปรียบในตอนเริ่มต้น เพราะเขาจะสะท้อนความคิดตัวเองออกไปได้ไม่ยาก แต่ถ้าปราศจากการทำความเข้าใจผู้อื่น หรือความสามารถในการจัดการอารมณ์ ก็อาจทำให้คนพูดเก่งเจอกับอุปสรรคในการสร้างสัมพันธ์ที่ดีต่อไปได้ ดังนั้น คนที่ตั้งใจจะพัฒนาทักษะนี้ไม่จำเป็นต้องเป็นคนพูดเก่งเท่านั้น แต่คนที่ควบคุมอารมรณ์ได้ดี และเข้าใจวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายในงานของตัวเอง ก็มีโอกาสจะครอบครองทักษะสำคัญนี้ได้
บางคนอาจจะไม่เห็นด้วย เพราะเคยเห็นในภาพยนตร์ว่า สายลับหรือเจ้าหน้าที่ตำรวจ มักจะใช้การข่มขู่หรือแบล็กเมลเพื่อให้ได้ข้อมูลมาทั้งนั้น ซึ่งนั่นเป็นส่วนหนึ่งของเทคนิคในการรวบรวมข้อมูล แต่ก็พิสูจน์มาแล้วว่า ความเข้าอกเข้าใจคือกุญแจสู่ความไว้วางใจและความร่วมมือ ได้ดีและยาวนานกว่าการข่มขู่ บังคับ หรือการหลอกลวง ซึ่งอาจจะใช้ได้ผลแค่เพียงครั้งเดียว ดังนั้น เราขอสรุปว่าสุดยอดทักษะที่สายลับใช้กันที่แท้จริง ไม่ใช่แค่การปลอมตัว หรือการสะเดาะกุญแจ ซึ่งนั่นก็ยังสำคัญอยู่แต่ทำได้ยากขึ้นเพราะทุกวันนี้มี CCTV และระบบตรวจจับใบหน้าที่อาจทำให้สายลับไม่สามารถปลอมตัวได้อย่างแนบเนียนอีกต่อไป ดังนั้น ทักษะสุดคลาสสิคที่จะทำให้สายลับทำงานได้ดี คือ “การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับมนุษย์” ที่อาจเริ่มจากการพูดคุย การรับฟังอย่างลึกซึ้ง การสังเกตพฤติกรรม การสะท้อนความคิด การควบคุมอารมณ์ และการเลือกเทคนิคในการสนทนา เพื่อให้เราบรรลุเป้าหมายและสามารถจัดการความสัมพันธ์รอบตัวได้ดีขึ้น
หากจะเจาะลึกเรื่องเทคนิคการสนทนา ปัจจุบันมี Podcast มากมายที่แนะนำเรื่องการเจรจาต่อรองให้สำเร็จ หรือกลยุทธ์การโน้มน้าวจิตใจคนด้วยจิตวิทยาหรือเทคนิคการเลียนแบบท่าทางและน้ำเสียงระหว่างการสนทนา หรือ mirroring ซึ่งมีหลายรูปแบบให้ฝึกฝนได้ แต่หากเจาะการสนทนาของสายลับ ที่เขาจะให้ความสำคัญอย่างมากกับการทำตามเป้าหมาย ไม่วุ่นวายหรือเสียเวลามากไปกับเรื่องที่ไม่เป็นประโยชน์ ดังนั้น จึงต้องการมีการบริหารเวลา การใช้ความจำ การคัดเลือกสิ่งที่จะพูด และคัดเลือกสิ่งที่รับฟังมาว่าสิ่งใดเป็นประโยชน์หรือสิ่งใดเก็บไว้ใช้ในอนาคตได้ และการสร้างความเชื่อมต่อ (connection) ตลอดการสนทนาด้วยการปรับโทนน้ำเสียงและเรื่องราวให้สอดคล้องกับคู่สนทนา ที่สำคัญมาก ๆ คือการรับฟังอย่างตั้งใจ ระดับ Radical Empathy เข้าใจถึงอารณ์และความรู้สึก เพื่อรักษาระดับของการสื่อสารให้ราบรื่น และให้การรวบรวมข้อมูลเกิดขึ้นพร้อมกับตวามสัมพันธ์ที่ดีนั่นเอง
ทุกวันนี้สายลับและหน่วยข่าวกรองก็ยังให้ความสำคัญกับการฝึกฝนทักษะนี้ เพราะแม้ว่าสายลับรุ่นใหม่เริ่มใช้เทคโนโลยีในการติดต่อสื่อสารกับคนเพื่อให้ประหยัดเวลาและทรัพยากรต่าง ๆ ทำให้เริ่มเกิดปรากฏการณ์สายลับออนไลน์มากขึ้น แต่พวกเขาไม่หลงลืมที่จะขัดเกลาความสามารถในการสร้างความสัมพันธ์และใช้ประโยชน์จากมัน ดังนั้น พวกเขาจึงเป็นกลุ่มคนที่ทำงานกับใครก็ได้ แถมยังสามารถอ่านใจคนได้โดยไม่ต้องพึ่งพาพลังพิเศษ แต่อาศัยการทำความเข้าใจความคิดและความรู้สึกผ่านการการรับฟังอย่างจริงจัง ซึ่งนั้นเป็นคุณสมบัติที่คุณควรจะมีไว้ใช้ในการทำงานไม่ว่าจะอาชีพอะไรก็ตาม
ยังมีทักษะอีกมากมายที่อาจเป็นตัวอย่างหรือประโยชน์ต่อการนำไปปรับใช้ได้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการจดจำ การสังเกต การวิเคราะห์ การใช้ความรู้ทั่วไปให้เป็นประโยชน์ การบรรยายข้อมูล และการรักษาความปลอดภัย นี่คือทักษะที่เหล่าสายลับต้องฝึกฝนและขัดเกลาให้แหลมคมเพื่อให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย ในขณะที่บุคคลทั่วไปหรืออาชีพอื่น ๆ ก็นำไปปรับใช้ได้ เพราะล้วนแล้วแต่เป็นส่วนหนึ่งของ soft skill หรือทักษะทางอารมณ์และพฤติกรรมที่นายจ้างมีความต้องการสูง ไม่น้อยไปกว่าทักษะด้านเทคโนโลยีเลย
สาเหตุหนึ่งที่ทำให้หนังสือเกี่ยวกับสายลับยังได้รับความสนใจและตีพิมพ์ออกมาได้เรื่อย ๆ ก็เป็นเพราะทักษะและประสบการณ์ของสายลับเป็นเรื่องที่เคยถูกปกปิดมาก่อน เป็นเรื่องต้องห้ามและเป็นเรื่องที่ฟังดูอันตราย เมื่อก่อน ทักษะเหล่านี้ถูกเก็บไว้เป็นความลับและจะต้องเรียนรู้ ฝึกฝนกันผ่านผู้ที่มีประสบการณ์ขั้นสูงเท่านั้น แต่การเผยแพร่ความรู้ชุดนี้ เชื่อว่าเป็นประโยชน์ทั้งการพัฒนาตัวเอง หรือแม้กระทั่งกลับไปสังเกตรอบตัวว่ามีใครที่มีความสามารถของสายลับอยู่รึเปล่า ………….
ติดตาม EP 1/2 : เปิดเผยทักษะของสุดยอดสายลับ ที่จะเป็นประโยชน์กับคุณ ! : Soft Skill ได้ใน…. https://intsharing.co
