รัฐบาลออสเตรเลียประสบความสำเร็จในการขยายความร่วมมือด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจกับประเทศในภูมิภาคแปซิฟิก โดยเมื่อ 14 สิงหาคม 2568 มีรายงานว่า ออสเตรเลียบรรลุข้อตกลงความร่วมมือด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจกับวานูอาตู ประเทศในหมู่เกาะแปซิฟิก เป็นระยะเวลา 10 ปี ข้อตกลงดังกล่าวชื่อ Nakamal Agreement ปัจจุบัน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของออสเตรเลียและวานูอาตูหารือกันในประเด็นนี้ อย่างใกล้ชิด จากนั้นจะมีพิธีลงนามอย่างเป็นทางการระหว่างผู้นำของทั้ง 2 ประเทศใน กันยายน 2568 เพื่อกระชับความสัมพันธ์ระหว่าง 2 ประเทศ ผ่านการลงทุนด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจระหว่างกัน มูลค่าประมาณ 330 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งจะเป็นผลดีต่อยุทธศาสตร์การรักษาอิทธิพลของออสเตรเลียในพื้นที่แปซิฟิกใต้ ที่ปัจจุบันมีจีนเข้าไปแสดงบทบาทเพิ่มขึ้นด้วย
ออสเตรเลียกับวานูอาตูเจรจากันมานานหลายเดือน เพื่อส่งเสริมความร่วมมือดังกล่าว โดยวานูอาตูมีมุมมองว่าข้อตกลงนี้จะช่วยพัฒนาประเทศได้ เนื่องจากมีรายงานว่า ออสเตรเลียจะเข้าไปลงทุนสร้างศูนย์ข้อมูลขนาดใหญ่ในประเทศในกรุง Port Vila และเกาะ Santo รวมทั้งลงทุนเพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เฉพาะอย่างยิ่งด้านเศรษฐกิจดิจิทัลและอุตสาหกรรม e-commerce และช่วยเหลือวานูอาตูให้สามารถรับมือกับความท้าทายจากปัญหาสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงฉับพลัน และโลกรวน อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีข้อมูลเปิดเผยอย่างเป็นทางการเกี่ยวกับรายละเอียดความร่วมมืออื่น ๆ คาดว่าจะเปิดเผยมากขึ้นหลังจากการลงนามในข้อตกลง ซึ่งประเด็นสำคัญที่สื่อต่างประเทศให้ความสนใจ คือ มาตรการวีซ่าฟรี
ก่อนหน้านี้ ออสเตรเลียกับวานูอาตูเคยเจรจากันเพื่อทำข้อตกลงความร่วมมือด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจเมื่อปี 2565 แต่รัฐบาลวานูอาตูเปลี่ยนใจและปฏิเสธในขั้นตอนสุดท้ายของการเจรจา เนื่องจากกังวลเรื่องความมั่นคง คาดว่าในปี 2568 นี้ วานูอาตูเชื่อมั่นในบทบาทของออสเตรเลียมากขึ้น เพราะออสเตรเลียเพิ่งทำข้อตกลงความร่วมมือด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจกับหลายประเทศในภูมิภาคแปซิฟิก และโอเชียเนีย ได้แก่ หมู่เกาะโซโลมอน ตูลาลู และปาปัวนิวกินี
ด้านผู้เชี่ยวชาญด้านการเมืองออสเตรเลียมีมุมมองว่าข้อตกลงระหว่างออสตรเลียกับวานูอาตูจะเป็นตัวอย่างสำคัญให้ประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาคแปซิฟิกติดตาม ขณะเดียวกันก็เป็นการชิงพื้นที่อิทธิพลจากจีน ซึ่งก่อนหน้านี้ขยายบทบาทในวานูอาตูอย่างรวดเร็วผ่านความร่วมมือด้านการลงทุนเพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ ก่อนหน้านี้ ออสเตรเลียทำข้อตกลงที่คล้ายคลึงกันกับหมู่เกาะโซโลมอน ตูวาลู และปาปัวนิวกินี เพื่อมุ่งเสริมอิทธิพลของออสเตรเลียในแปซิฟิก
