Category Archives: Analysis

วิวาห์เปอรานากัน ในมิติ LGBTQ และมุมมองทางด้านกฎหมายไทย

เปอรานากัน และ”บาบ๋า” และ “ย่าหยา” เป็นคําถูกใช้เรียกลูกหลานชาวจีนเลือดผสมที่ถือกําเนิด และอาศัยอยู่ ณ ดินแดนคาบสมุทรมลายู-อินโดนีเซีย มาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 15 นอกจากนี้ยังมีชาวต่างชาติอื่น ๆ ที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐาน ณ คาบสมุทรมลายู-อินโดนีเซีย ทําให้ก่อกําเนิดเปอรานากันที่มีสายเลือดลูกผสมระหว่างชนพื้นเมืองเดิมกับชาวต่างชาติมากมาย ดังนั้นจึงสามารถแบ่งชาวเปอรานากันตามเชื้อชาติผสมได้เป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มชาวจีนเปอรานากัน (Peranakan Chinese) กลุ่มชาวอาหรับเปอรานากัน (Peranakan Arabs) กลุ่มชาวดัชต์เปอรานากัน(Peranakan Dutch) และกลุ่มชาวอินเดียเปอรานากัน (Peranakan Indians) แต่ด้วยกลุ่มชาวจีนเปอรานากันเป็นกลุ่มที่มีขนาดใหญ่และมีบทบาทสําคัญในสังคม ทําให้คําว่า “เปอนารากัน” มักถูกใช้อ้างถึงเฉพาะกลุ่มชาวจีนเปอรานากันเท่านั้น นอกจากนี้ ชาวเปอรานากันแม้จะมีเชื้อสายมลายู แต่ส่วนใหญ่ไม่ได้นับถือศาสนาอิสลาม ส่วนใหญ่นับถือลัทธิเต๋า ลัทธิขงจื๊อ และศาสนาพุทธนิกายมหายาน ในส่วนนี้ก็จะนับถือเถรวาทควบคู่ไปกับความเชื่อดั้งเดิมที่นับถือ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 นิยาม “บาบ๋า” และ “ย่าหยา” ว่า “เรียกชายที่เป็นลูกครึ่งจีนกับมลายูที่เกิดในมลายูและอินโดนีเซีย ว่า บ้าบ๋า, คู่กับ…

จาก อเมริกันฟุตบอล สู่ Eyeshield 21 ตัวอย่าง Soft Power ชาตินิยมของอเมริกัน

หากจะพูดถึงการแข่ง Super Bowl คงเป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไปว่ามันคือรอบชิงชนะเลิศของกีฬาคนชนคน หรืออเมริกันฟุตบอล กีฬาอันดับ 1 ของสหรัฐอเมริกา ซึ่งจะจัดขึ้นในช่วงวันอาทิตย์สุดท้ายของเดือนมกราคม หรือวันอาทิตย์แรกของเดือนกุมภาพันธ์ ภายใต้การจัดงานของ NFL หรือ National Football League โดยที่ Super Bowl 2023 (ครั้งที่ 57) ได้เสร็จสิ้นไปแล้วเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2566 ที่ผ่านมา ณ State Farm Stadium รัฐแอริโซนา ด้วยชัยชนะของทีม Kansas City Chiefs ในฤดูกาลนี้ สิ่งที่เป็นเหมือนจุดสนใจหรือเรียกแขกของ Super Bowl 2023 ในครั้งนี้ นอกจากบรรดาคอกีฬาที่ไปรวมตัวกันแน่นขนัดในสนามแล้ว ปฏิเสธไม่ได้ว่าคือการกลับมาแสดงโชว์ของ Diva ตัวแม่อย่าง Rihanna ที่กลับมาจับไมค์อีกครั้งในรอบ 7 ปี แสดงสดในช่วงพักครึ่ง ถึงขนาดที่ว่า Cara Delevingne นักแสดงและนางแบบชื่อดัง…

มหา’ลัยเหมืองแร่ กับความโรแมนซ์ของแรงงานชนชั้นกลาง

เชื่อว่าหลายคนคงเคยมีโอกาสได้ชมหนังเรื่อง มหา’ลัย เหมืองแร่ ที่ดำเนินเรื่องด้วยตัวพระเอก “อาจินต์” นิสิตชาย ชั้นปีที่ 2 คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ที่โดนรีไทร์ ทำให้จับพลัดจับผลูไปทำงานไกลถึง “เหมืองกระโสม ทิน เดรดยิง” อำเภอตะกั่วทุ่ง ตำบลกระโสม จังหวัดพังงา เหมืองแร่ดีบุกในยุคเฟืองฟู พูดได้ว่าบทหนังได้สื่อให้เห็นถึงสภาพความเป็นอยู่และลักษณะภูมิสังคมของชาวบ้านในยุคก่อน รวมไปถึงการทำงานใช้แรงงานเป็น “กรรมกรเหมืองแร่” ของผู้คนที่ต้องกินอยู่กับเหมืองแร่และเรือขุด ที่เปรียบเสมือนเป็นบ้านหลังที่สอง ในแง่ผลตอบรับด้านรายได้ แม้ว่า มหา’ลัย เหมืองแร่ จะเป็นหนังที่ล้มเหลว ทำรายได้เพียง 30 ล้านบาท โดยต้นทุนการสร้างหนังอยู่ราว ๆ 70 ล้านบาท แต่หนังกลับได้รับเสียงวิจารณ์ที่ดีเยี่ยม ในปีนั้น มหา’ลัย เหมืองแร่กวาดรางวัลภาพยนตร์แห่งชาติสุพรรณหงส์ ครั้งที่ 15 ไปได้ถึง 6 รางวัล โดยเฉพาะสาขาหลักอย่าง ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม และผู้กำกับยอดเยี่ยม จากการถ่ายทอดเรื่องราวที่ชัดเจนและเป็นกันเอง ฉายภาพชีวิตของชาวเหมืองแร่ที่ขายแรง หาเช้ากินค่ำ และความผูกพันหลายระดับตั้งแต่นายงานจนถึงลูกจ้างรายวัน พร้อมปรัชญาชีวิตของท้องถิ่น ซึ่งมหา’ลัย เหมืองแร่…

วิเคราะห์ท่าทีของธนาคารกลางสหรัฐฯ (Fed) จากถ้อยแถลงของ Jerome Powell 7-8 มีนาคม 2566

จากถ้อยแถลงของ Jerome Powell ในฐานะประธานธนาคารกลางแห่งสหรัฐฯ (Fed) ต่อสภาคองเกรส เมื่อวันอังคารและพุธที่ 7-8 มีนาคม 2566 ที่ผ่านมา เป็นประเด็นที่น่าสนใจและเป็นสัญญาณที่แวดวงการลงทุนควรจะติดตามอย่างใกล้ชิด เพราะพัฒนาการดังกล่าวนี้น่าจะส่งผลอย่างมากต่อความผันผวนในตลาดการเงิน โดยเฉพาะสินทรัพย์เสี่ยงในตลาด อาทิ ดัชนี Dow Jones, S&P500, แร่โลหะมีค่า (precious metals), Cryptocurrencies รวมถึง ดัชนี SET Index ของไทยอย่างต่อเนื่องตลอดเดือนมีนาคม 2566 นี้ หรืออย่างน้อยก็จนกว่าการประชุม FOMC Meeting ประจำเดือนในห้วง 21-22 มีนาคม 2566 จะผ่านพ้นไป เนื่องจาก Fed จะประกาศการตัดสินใจว่าจะปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบายด้วยความรุนแรงเพียงร้อยละ 0.25 หรือเพิ่มเป็น 0.50 พร้อมกับเผยแนวทางที่ชัดเจนขึ้นต่อสาธารณชนเกี่ยวกับการชะลอหรือยุติการขึ้นดอกเบี้ย สำหรับสิ่งที่ Jerome Powell กล่าวนั้น ประโยคสำคัญที่สุดเลยอยู่ที่ “The latest economic data have…

เศรษฐกิจจีนปี 2566 ยังเป็นที่หมายปองของนักลงทุนหรือไม่

จีนเป็นตลาดเกิดใหม่ที่มีศักยภาพสูง ได้รับการจับตามองจากนักลงทุนทั่วโลกมาตลอด โดยเฉพาะตั้งแต่ที่เติ้งเสี่ยวผิง ผู้นำจีนคนหนึ่งในยุคสงครามเย็นพยายามจะเปิดเสรีทางเศรษฐกิจให้นักลงทุนจากต่างชาติเข้าไปลงทุน และจัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษ ก็มีกลุ่มทุนยักษ์ใหญ่จากไทยอย่างเครือ Charoen Pokphand (CP) เข้าไปริเริ่มค้าขายผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร เปิดโรงงานผลิตรถจักรยานยนต์ และห้างสรรพสินค้า โดยไม่นานหลังจากที่เครือ CP เข้าไปลงทุน รัฐบาลจีนในสมัยประธานาธิบดี Jiang Zemin ก็ประกาศนโยบายที่จะนำพาประเทศบูรณาการเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจโลกอย่างเป็นทางการผ่านการเข้าเป็นสมาชิกองค์การการค้าโลก (World Trade Organization -WTO) ในห้วงปลายปี 2544 กล่าวได้ว่าเศรษฐกิจจีนจึงเติบโตขึ้นอย่างก้าวกระโดดภายในระยะเวลาเพียง 2 ทศวรรษ จากเดิมที่มีขนาดเพียงร้อยละ 4 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมของทุกประเทศทั่วโลก (global GDP) มาเป็นเกือบร้อยละ 20 ภายในปี 2563 อีกทั้งยังมีสถิติการส่งออกสินค้าเพิ่มขึ้น 4 คิดเป็น 9 เท่าจากสถิติเดิมในปี 2544  กลายเป็นคู่ค้าอันดับ 1 ของประเทศพัฒนาแล้วและกำลังพัฒนารวมมากกว่า 120 ประเทศ อาทิ เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น เวียดนาม ไต้หวัน และรัสเซีย[1] หากจะถามว่าแล้วปัจจัยใดที่ทำให้บริษัทข้ามชาติหลายแห่ง…

“มนุษย์เป็ด” จะกลายเป็นทักษะที่จำเป็นของแรงงานไทยในอนาคตได้อย่างไร?

โลกมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังเกิดวิกฤติโควิด-19 คนที่พร้อมในยุคนี้ต้องเป็นคนที่มีความคล่องตัวและพร้อมที่จะปรับเปลี่ยนอาชีพของตนเองได้ทุกเวลา… ทำให้มีการเกิดขึ้นของกลุ่มคนที่เรียกว่า “มนุษย์เป็ด (Multipotentiality)” ซึ่งคำว่า ‘Multipotentiality’ เป็นคำที่นักจิตวิทยาใช้มาตั้งแต่ต้นศตวรรษที่ 19 เพื่ออธิบายพฤติกรรมของคนที่มีความสนใจและความสามารถหลายอย่าง หรือที่ชอบพูดกันว่า ‘Jack of all trades, master of none’ ……..จริงๆ แล้ว แนวคิดเกี่ยวกับพฤติกรรมหลากความสนใจนี้มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยนักประวัติศาสตร์จะเรียกกลุ่มคนเหล่านี้ว่า ‘Polymath’ อย่างเช่น Aristotle ที่เป็นทั้งนักปรัชญาและนักวิทยาศาสตร์ หรือ Galileo Galilei ที่ได้รับขนานนามว่าเป็นบิดาแห่งดาราศาสตร์สมัยใหม่ บิดาแห่งฟิสิกส์สมัยใหม่ บิดาแห่งวิทยาศาสตร์ และบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ยุคใหม่ โดยถือเป็นคำเรียกของบุคคลที่มีความสามารถที่หลากหลาย แต่มักจะไม่ได้เชี่ยวชาญอย่างที่สุดในความสามารถนั้นๆ โดยทั่วไปแล้วคนที่โดดเด่นกว่าคนอื่น   มักจะเป็นคนที่มีความสามารถเชี่ยวชาญเฉพาะทางใดทางหนึ่ง  ซึ่งเรามักจะได้ยินคนพูดอยู่เสมอว่าให้ฝึกทักษะอะไรบางอย่างให้เชี่ยวชาญโดยยิ่งเร็วที่สุดยิ่งดี ทั้งนี้ผู้เชี่ยวชาญในสมัยก่อนอาจมีความสำคัญเพราะเก่งในเรื่องที่ทำเพียงอย่างเดียว  ซึ่งอาจเพียงพอต่อการประสบความสำเร็จตามเป้าหมายได้ แต่ในยุคปัจจุบันวิถีการใช้ชีวิตของผู้คนมีความซับซ้อนมากขึ้น ทำให้เราต้องเรียนรู้มากกว่าเดิม ……..โดยปกติแล้วคนหนึ่งคนมักจะมีพรสวรรค์เพียงไม่กี่อย่างและมักจะมีพรสวรรค์เพียงหนึ่งเดียวที่สามารถทำได้ดีเป็นพิเศษ แต่ก็ไม่ใช่ว่าคำนิยามเหล่านี้จะถูกเสมอไป เราอาจจะสามารถนิยามคนที่มีความสามารถของการเรียนรู้ในด้านต่างๆ ได้มากมายแต่อาจจะไม่สุดทาง ให้นับว่าเป็นอีกหนึ่งพรสวรรค์ที่แตกต่างจากรูปแบบแรกได้เช่นกัน และคนเหล่านี้มักจะถูกเรียกว่า ‘มนุษย์เป็ด’ ความสามารถที่รู้ได้รอบด้านก็จะถูกผลักดันให้เฉิดฉายขึ้น แต่เมื่อไหร่ที่เราเติบโตในหน้าที่การงานไปถึงจุดหนึ่งแล้ว เราอาจจะต้องเปลี่ยนจากการเป็นเป็ดที่รู้หลายอย่าง ไปสู่การเป็นเป็ดที่สามารถบริหารในหลายเรื่องได้แทน การคาดการณ์ของ…

สาเหตุเหนือธรรมชาติ…ของการสูญพันธุ์ครั้งใหม่

  ปัจจุบันพูดได้ไม่ผิดว่าเราอยู่ในยุคที่มนุษย์ครองโลก แต่ก่อนที่เราจะได้เป็นใหญ่ในหมู่สรรพสัตว์แบบทุกวันนี้ สิ่งมีชีวิตได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่มาหลายครั้ง ซึ่งการเปลี่ยนแปลงที่มีความสำคัญต่อการวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตคงไม่พ้น “การสูญพันธุ์” ทุกครั้งที่มีการสูญพันธุ์ จะเป็นการสิ้นสุดของสิ่งมีชีวิตหลายสายพันธุ์เป็นจำนวนมาก แต่นั่นทำให้สายพันธุ์อื่น ๆ ได้มีโอกาสที่จะวิวัฒนาการต่อในโลกแบบใหม่ที่แตกต่างไปจากเดิม จนถึงตอนนี้ โลกได้ผ่านการสูญพันธุ์ใหญ่มาแล้ว 5 ครั้ง และกำลังเข้าสู่การสูญพันธุ์ครั้งที่ 6 โดยเร็วอย่างคาดไม่ถึง ก่อนอื่น ขอเล่าย้อนไปถึงการสูญพันธุ์ครั้งที่ผ่าน ๆ มาเพื่อเปรียบเทียบดูว่าเกิดจากอะไรและจะมีสัญญาณอะไรถึงการสูญพันธ์ุครั้งต่อไปได้บ้าง สำหรับการสูญพันธุ์ครั้งที่ 1 ในยุคออร์โดวิเชี่ยน-ไซลูเรียน (Ordovician-Silurian Extinction) เมื่อประมาณ 444 ล้านปีก่อน มีสิ่งมีชีวิตมากกว่าร้อยละ 85 ของสายพันธุ์ทั้งหมด ที่สูญสิ้นไปจากการเกิดยุคน้ำแข็งอย่างฉับพลันจนอากาศแปรปรวนยากต่อการดำรงชีวิต ครั้งที่ 2 ในปลายยุคดีโวเนียน (Late Devonian Extinction) หลังจากการสูญพันธุ์ครั้งที่ 1 ประมาณ 80 ล้านปีเมื่อจำนวนสัตว์ลดลง แต่พืชบกกลับวิวัฒนาการอย่างต่อเนื่องทำให้แร่ธาตุในแผ่นดินและอากาศเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก ส่งผลให้สิ่งมีชีวิตที่เพิ่งเริ่มอาศัยอยู่บนบกต้องสูญพันธุ์ไปร้อยละ 80 ของสายพันธุ์ทั้งหมดในยุคนั้น ครั้งที่ 3 เป็นการสูญพันธุ์ครั้งใหญ่ที่สุด เกิดขึ้นเมื่อ 252 ล้านปีก่อนในยุคเพอร์เมียน-ไทรแอสซิก…

Ecovillage ชุมชนเปลี่ยนโลก

  Ecovillage หรือชุมชนนิเวศ เป็นรูปแบบชุมชนที่มีมาตั้งแต่ปี 2521 เริ่มต้นในสหรัฐอเมริกาบนพื้นที่ 378 เอเคอร์ มี 70 ครัวเรือน โดยตั้งขึ้นมาพร้อมแนวคิดที่จะลดการใช้ทรัพยากรจากภายนอกให้น้อยที่สุด พึ่งพาตนเองทั้งในด้านพลังงาน อาหาร และน้ำ จนทำให้เกิดรูปแบบชีวิตที่เรียบง่าย ใกล้ชิดธรรมชาติ ดังนั้น รูปแบบชีวิตของคนในชุมชน Ecovillage จึงใกล้เคียงกับสังคมเกษตรกรรมในอดีต ที่ทำการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์เพื่อการบริโภค ไม่ใช่การทำการเกษตรเชิงเดี่ยวเพื่อตอบสนองระบบอุตสาหกรรม และเพื่อให้ได้อาหารที่ปลอดภัย ดินและน้ำที่ใช้ในการเกษตรจะต้องไม่มีสารเคมีเจือปน ทำให้การรักษาแหล่งน้ำธรรมชาตินั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นของวิถีชีวิต เมื่อชีวิตต้องพึ่งพาทรัพยากรธรรมชาติค่อนข้างมาก จึงจำเป็นต้องรักษาดินที่อุดมสมบูรณ์ แหล่งน้ำสะอาดที่มีปริมาณมากเพียงพอต่อคนในชุมชน และแหล่งทรัพยากรพลังงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ที่ตั้ง (Location) ของชุมชนจึงเป็นปัจจัยสำคัญของ Ecovillage เสมือนการตั้งถิ่นฐานของคนในอดีต ที่เลือกที่ตั้งหมู่บ้านหรือเมืองจากพื้นที่ที่มีความเหมาะสม ทุกคนในชุมชนประกอบอาชีพใกล้เคียงกันที่เหมาะกับสภาพพื้นที่ และเมื่อชุมชนค่อยๆ เพิ่มความซับซ้อนมากขึ้น มีจำนวนสมาชิกเพิ่มขึ้น เกิดการแบ่งหน้าที่และแบ่งเขตกันอย่างชัดเจน ความแตกต่างในบทบาทหน้าที่นั้นเองที่ทำให้พฤติกรรมความเป็นชุมชนลดลง คือ คนแต่ละกลุ่มจะให้ความสนใจและมีเป้าหมายในการดำรงอยู่ในพื้นที่แตกต่างกัน ภาพรวมในการอยู่ร่วมกันด้วยบริบทเดียวกันค่อยๆ เลือนราง กลายเป็นภาพชีวิตของตัวบุคคลที่จะต้องเอาตัวรอดในสภาวะที่ทรัพยากรเดิมเริ่มไม่เพียงพอต่อขนาดชุมชนที่ขยายใหญ่ขึ้น ต้องมีการนำเข้าทรัพยากรจากภายนอกเข้ามา และถือเป็นจุดจบของการพึ่งตนเองในชุมชน การกลับมาของแนวคิด Global Ecovillage Network นั้นเป็นเครือข่ายระดับโลก มีจำนวนสมาชิกไม่ต่ำกว่า…

การบริหารจัดการความมั่นคง : กรณีผู้นำสหรัฐฯ เยือนยูเครน

กลายเป็นหนึ่งในข่าวใหญ่เมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2566 ที่โลกได้เห็นภาพประธานาธิบดีโจเซฟ ไบเดนของสหรัฐอเมริกาไปเยือนยูเครน โดยเป็นการเดินทางไปกรุงเคียฟครั้งแรกตั้งแต่มีสถานการณ์รัสเซีย-ยูเครน และเป็นครั้งที่เกิดขึ้นในห้วงเวลาใกล้จะครบรอบ 1 ปีที่รัสเซียปฏิบัติการทางการทหารในยูเครน แถมยังเป็นการเยือนที่ตรงกับ “Presidents’ Day” หรือวันประธานาธิบดีสหรัฐฯ และมีขึ้นเพียง 1 วันก่อนหน้าที่ประธานาธิบดีรัสเซียจะแถลงต่อสภาด้วย!!!

Defence Diplomacy: เครื่องมือทางการทูตเพื่อผลประโยชน์แห่งชาติ

ท่ามกลางความข้ดแย้งและแข่งขันของหลากตัวแสดงบนเวทีโลก ทั้งในกรณีการรัฐประหารและสงครามกลางเมืองในเมียนมา ความขัดแย้งระหว่างรัสเซีย-ยูเครน ความตึงเครียดบริเวณช่องแคบไต้หวัน และคาบสมุทรเกาหลี ทำให้คำอธิบายด้านรัฐศาสตร์ โดยเฉพาะสาขาการระหว่างประเทศได้รับความสนใจจากสาธารณชนเพิ่มขึ้น เพื่อทำความเข้าใจและมุ่งหาทางออกจากสถานการณ์ขัดแย้งอย่างสร้างสรรค์ โดยมอง “การทูต” ในมิติที่กว้างกว่าการปฏิสัมพันธ์ระหว่างรัฐ แต่เป็นการปฏิสัมพันธ์ “ประเด็นอะไร” (What) และ “อย่างไร” (How) ทำให้เราเห็นการทูตที่มีคำคุณศัพท์ เช่น การทูตเชิงวัฒนธรรม (cultural diplomacy) การทูตวิทยาศาสตร์ (science diplomacy) การทูตเชิงเงียบ (quiet diplomacy) การทูตโดยฝ่ายทหาร (defence diplomacy) เป็นต้น ซึ่งในห้วงเวลาที่ผ่านมา เครื่องมือทางการทูตถูกนำมาอธิบายปรากฏการณ์และปฏิสัมพันธ์ระหว่างตัวแสดงต่างๆ ในเวทีโลก สำหรับคำว่า Defence Diplomacy พบว่ามีผู้แปลเป็นภาษาไทยว่า การทูตโดยฝ่ายทหารและการทูตเชิงป้องกัน ทั้งนี้เมื่อกล่าวถึงการทูตเชิงป้องกันจะไปพ้องกับกรอบคิด preventive diplomacy จึงเลือกใช้คำว่า การทูตโดยฝ่ายทหารในบทความนี้ แนวคิด การทูตโดยฝ่ายทหาร เกิดขึ้นในยุคหลังสงครามเย็น โดยสหราชอาณาจักรพยายามส่งเสริมแนวคิดดังกล่าว เพื่อรักษาสันติภาพ โดยประเทศอื่นๆ ตอบรับและนำแนวคิดดังกล่าวไปปฏิบัติ ซึ่งอาจกล่าวได้ว่าการทูตโดยฝ่ายทหารเป็นความพยายามของรัฐ ในการใช้เครื่องมือและขีดความสามารถทางการทหารเพื่อรักษาสันติภาพ ป้องกันไม่ให้เกิดความรุนแรง…