Category Archives: Analysis

ความขัดแย้งเวเนซุเอลา-กายอานา : ทรัพยากรธรรมชาติ อาณานิคมและการเมือง

ในช่วงปลายปี 2566 ดูเหมือนว่าบรรยากาศความมั่นคงระหว่างประเทศนั้นตึงเครียดและคุกรุ่นไปทั่วทั้งโลก ไม่ว่าจะเป็นความขัดแย้งรัสเซีย-ยูเครนที่ยังไม่จบ ความรุนแรงในฉนวนกาซาที่ยังไม่คลี่คลาย การปะทะในเมียนมาที่น่ากังวลมากขึ้น และล่าสุดเกิด “จุดเดือด” แห่งใหม่ที่ทั่วโลกจับตามอง คือ ความขัดแย้งระหว่างประเทศในภูมิภาคอเมริกาใต้ อย่างเวเนซุเอลา และกายอานา…ประเทศเพื่อนบ้านกันที่กระทบกระทั่งกันเรื่องพื้นที่พิพาท ชื่อว่า Essequibo อ่านว่า “เอสซิควีโบ” ดินแดนที่กว้างประมาณ 160,000 ตารางกิโลเมตร อยู่ติดกับภาคตะวันออกของเวเนซุเอลา และภาคตะวันตกของกายอานา เป็นพื้นที่อุดมด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งแม่น้ำ ชายฝั่งติดมหาสมุทรแอตแลนติก และเป็นแหล่งน้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ รวมทั้งแร่ธาตุมากมายนั่นเอง ดังนั้น…….. ประเทศใดที่ครอบครองพื้นที่ Essequibo ก็จะมีโอกาสทางเศรษฐกิจมากขึ้นจากทรัพยากรธรรมชาตินั่นเอง ความขัดแย้งที่คุกรุ่นในครั้งนี้ เริ่มจากผู้นำเวเนซุเอลา หรือประธานาธิบดี Nicolás Maduro ประกาศเอาดื้อ ๆ เมื่อ 3 ธันวาคม 2566 ว่าจะทำประชามติในประเทศ เพื่อเดินหน้าผนวกพื้นที่พิพาท Essequibo เป็นส่วนหนึ่งของเวเนซุเอลา รวมทั้งเตรียมจะตั้งพื้นที่ดังกล่าวเป็นจังหวัด Guayana Esequiba ของเวเนซุเอลาแล้ว เพราะชาวเวเนซุเอลาส่วนมากเห็นด้วยกับเรื่องนี้ โดยให้ประชาชนในพื้นที่ดังกล่าวได้รับสัญชาติเวเนซุเอลา และยื่นเงื่อนไขให้บริษัทน้ำมันของกายอานา ออกจากพื้นที่ภายใน…

แนวคิดการบริหารรัฐกิจ กับความท้าทายในอนาคต

การบริหารรัฐกิจ หรือรัฐประศาสนศาสตร์ เป็นวิชาสำคัญในการบริหารราชการแผ่นดิน รวมทั้งสามารถปรับใช้ในงานบริหารทั่วไปได้ ไม่ว่าเป็นบริหารองค์กร หน่วยงาน หรือบริหารงานที่เรากำลังรับผิดชอบอยู่….และในโลกปัจจุบันต้องยอมรับว่า “วิชาบริหารรัฐกิจ” หรือ Public Administration ยังคงมีความสำคัญและได้รับความสนใจจากเยาวชนคนรุ่นใหม่อยู่อย่างต่อเนื่อง เพราะทักษะในการจัดการให้กระบวนการและขั้นตอนการทำงานต่าง ๆ ราบรื่นได้นั้น เป็นเรื่องสำคัญอย่างมาก ไม่ว่าจะอยู่ในองค์กรภาครัฐ หรือหน่วยงานภาคเอกชนขนาดใดก็ตาม ซึ่ง “การบริหารรัฐกิจ” อาจจะแตกต่างจากการบริหารธุรกิจอยู่ด้วย เพราะบริหารธุรกิจจะเน้นเพื่อสร้างผลกำไร ขณะที่บริหารรัฐกิจจะมีเป้าหมายที่ไม่ใช่เรื่องกำไร แต่เป็นเรื่องของ “ความเป็นอยู่ของประชาชน” และการดำเนินกิจการของภาครัฐให้ราบรื่น แม้ว่าประสบการณ์ในการบริหารจะเป็นบทเรียนที่ดีที่สุดสำหรับผู้บริหารส่วนใหญ่…อย่างไรก็ตาม ถ้าไม่มีประสบการณ์มากมายหรือชั่วโมงบินในการทำงานยังไม่สูง …ก็ไม่ต้องกังวล เพราะในวงการการบริหารรัฐกิจมีความรู้และทฤษฎีมากมายที่ถ่ายทอดกันมา สามารถใช้เป็น “หลักคิด” และ “ทางลัด” เพื่อเรียนรู้และจัดการกับการบริหารได้ ไม่ว่าจะในปัจจุบันหรือในอนาคต ที่ผ่านมา ……นักคิดนักทฤษฎีด้านการเมือง ได้สรรค์สร้างทฤษฎีเกี่ยวกับการบริหารรัฐกิจขึ้นมาหลากหลายแนวทาง เป้าหมายเพื่อทำให้การบริหารจัดการระบบราชการเป็นไปอย่างมีระเบียบ ลดอุปสรรค และให้เหมาะสมกับสถานการณ์ของสังคมด้วย ตัวอย่างที่โด่งดังและน่าจะเคยได้ยินได้อ่านผ่านตากันบ่อย ๆ เช่น แนวคิดของแม็กซ์ เวเบอร์ (Max Weber) ชาวเยอรมนีที่เสนอทฤษฎีบริหารรัฐกิจด้วยระบบราชการ (Bureaucracy) ที่ให้อำนาจกับหน่วยงานราชการ ข้าราชการ เป็นผู้มีสิทธิในการจัดการกิจการของรัฐ โดยระบบราชการของเวเบอร์จะลักษณะเด่นอยู่…

ทำงาน! ทำงาน! และหยุดทำงาน! นักบวช การใช้แรงงาน และเบียร์ที่ดีที่สุดในโลก

ข้อความข้างบนเป็นถ้อยแถลงของพระ ปรากฏอยู่บนหน้าเว็บไซต์ของโรงเบียร์ Westvleteren Brewery ที่มีเจ้าของคือวัด St. Sixtus’ Abbey ประกาศเจตนารมณ์ที่มีต่อการทำเบียร์ Westvleteren ที่สร้างชื่อให้กับวัด การตัดสินรสชาติของเบียร์เป็นเรื่องของรสนิยมส่วนบุคคล การจะหาฉันทามติในบรรดาผู้ดื่มด่ำว่าเบียร์ตัวไหนดีที่สุดในโลกคงจะเป็นไปไม่ได้ แต่ถ้าอ้างอิงตามเว็บไซต์ ratebeer.com

How to win hearts & minds สไตล์ญี่ปุ่น

จากการมีภาพจำเป็น “สัตว์เศรษฐกิจ” เมื่อหลายสิบปีก่อน แทนที่ด้วยภาพการเป็นผู้นำด้านนวัตกรรม เทคโนโลยีสมัยใหม่ และแบรนด์สินค้าคุณภาพที่ได้รับความเชื่อถือและความเชื่อมั่นจากผู้บริโภค น่าจะเป็นสิ่งสะท้อนถึงความสำเร็จของญี่ปุ่นในการเอาชนะใจต่างชาติ…ไม่ว่าจะเป็นประเทศที่มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีด้วยกันหรือประเทศกำลังพัฒนา โดยมีรายได้จากการเจาะตลาดเป็นผลตอบแทนอย่างเป็นรูปธรรม

รู้ทันการจารกรรมข้อมูล : กรณีจีนตรวจสอบสถานีตรวจสภาพอากาศทั่วประเทศ

การจารกรรมข้อมูล หรือ espionage เป็นวิธีการที่รัฐบาลต่าง ๆ หรือตัวแสดงที่ไม่ใช่รัฐ (non-state actor) ดำเนินการเพื่อให้ได้ข้อมูลหรือข่าวสารเกี่ยวกับประเด็นสำคัญของฝ่ายตรงข้าม โดยที่ฝ่ายตรงข้ามหรือเป้าหมายที่ถูกจารกรรมนั้นตรวจสอบไม่ได้ หรือไม่รู้ตัว ที่ผ่านมา การจารกรรมข้อมูลมีวิธีการที่หลากหลาย และในปัจจุบันก็มีการจารกรรมข้อมูลผ่านเทคโนโลยีหรือด้วยเครื่องมือในโลกไซเบอร์ด้วย อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าเทคโนโลยีหรือข้อมูลสำคัญในปัจจุบันจะไหลผ่านโลกไซเบอร์มากแค่ไหน การจารกรรมในรูปแบบดั้งเดิมด้วยวิธีการตั้งแต่ปฏิบัติการลับในต่างประเทศ มีองค์การบังหน้า มีการปกปิดการดำเนินการทั้งในโลกจริงและโลกไซเบอร์ รวมทั้งมีการสร้างบุคลากรและสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการจารกรรมข้อมูลไปพร้อม ๆ กับระมัดระวังไม่ให้ประเทศเป้าหมายตรวจสอบได้ ยังคงเป็นแนวทางที่รัฐบาลประเทศต่าง ๆ ใช้เพื่อให้ได้ “ข้อมูลข่าวสาร” ที่ถือว่าเป็น 1 ในปัจจัยสร้างพลังอำนาจ และความได้เปรียบในการดำเนินนโยบายต่าง ๆ นั่นเอง ในช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมา ประเทศจีน ซึ่งเป็นมหาอำนาจที่เติบโตอย่างรวดเร็ว ได้เพิ่มความระมัดระวังและตรวจสอบความเคลื่อนไหวของประเทศอื่น ๆ ที่อาจจะไปทำการจารกรรมข้อมูลในจีนอย่างเข้มข้นมากขึ้น เพราะเมื่อปลายปี 2565 จีนได้เปิดประเทศให้การลงทุน การสานความสัมพันธ์ และปรับภาพลักษณ์จีนให้นานาชาติเข้าถึงและเข้าใจจีนมากขึ้น จีนจึงเปิดรับต่างชาติเข้าไปทำงานและดำเนินธุรกิจในจีนจำนวนมาก และมีสถิติเพิ่มขึ้นทุกปี จีนได้รับประโยชน์จากการที่บริษัทต่างชาติเข้าไปดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ รวมทั้งการพัฒนาในประเทศ แต่ในระยะหลัง ๆ รัฐบาลจีนเริ่มสังเกตว่า การดำเนินกิจกรรมบางอย่างในจีน โดยหน่วยงานหรือองค์กรใหม่ ๆ…

ทำไมรัสเซียตัดสินใจบุกยูเครน? : ศึกษาหาคำตอบผ่านปฏิบัติการข่าวสารของทางการรัสเซีย

มนุษย์เป็นสัตว์ที่ตัดสินใจด้วยเหตุผล ถึงแม้การตัดสินใจนั้นจะขับเคลื่อนด้วยอารมณ์อย่างไรก็ตามแต่ สุดท้ายแล้วทุกการตัดสินใจของมนุษย์ล้วนมีการให้เหตุผลรองรับ ส่วนเหตุผลนั้นจะเข้าท่าหรือไม่คง..เป็นอีกเรื่องหนึ่ง แต่อย่างน้อยที่สุดมันก็เป็นเหตุผลที่โน้มน้าวให้มนุษย์ผู้นั้นคล้อยตามความคิดของตัวเองจนกระทำการลงไป……..

การอนุรักษ์โลมาน้ำจืดในเอเชียและอเมริกาใต้

เมื่อ 24 ตุลาคม 2566 ซึ่งตรงกับวันโลมาน้ำจืดโลก มีข่าวดีเกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ ก็คือการที่ประเทศในเอเชียกับประเทศในอเมริกาใต้รวมกัน 11 ประเทศ จะร่วมมือกันอนุรักษณ์ปลาโลมาน้ำจืด สาเหตุที่ต้องอนุรักษ์และให้ความสำคัญเรื่องนี้ขึ้นมา เพราะมีข้อมูลว่าโลมาเหล่านี้เสี่ยงจะสูญพันธุ์ในไม่ช้า จากข้อมูลที่เชื่อถือได้บอกว่าจำนวนโลมาน้ำจืดลดลงอย่างรวดเร็ว เพราะมีภัยคุกคามหลายอย่างไม่ว่าจะเป็นการทำประมงแบบผิดวิธีการ การสร้างเขื่อนพลังงานน้ำ มลภาวะจากการทำเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม รวมทั้งแหล่งที่อยู่ของโลมาที่ลดน้อยลงไปเรื่อย ๆ จากการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อมเพราะโลกรวน ……และสำหรับใครที่สงสัยว่าทำไม 2 ภูมิภาคนี้ถึงมาร่วมมือกัน นั่นก็เป็นเพราะว่าแม่น้ำสายสำคัญของทั้ง 2 ภูมิภาคก็มีโลมาน้ำจืดอาศัยอยู่ ได้แก่ แม่น้ำโขง แม่น้ำอิระวดี แม่น้ำสินธุ และแม่น้ำแยงซีในเอเชีย ส่วนในอเมริกาใต้ ได้แก่ แม่น้ำแอมะซอน และแม่น้ำ Orinoco เป็นต้น ความร่วมมือระหว่างเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับประเทศอเมริกาใต้ครั้งนี้เกิดขึ้นในการประชุมที่ประเทศโคลอมเบีย โดยเป็นการลงนามในข้อตกลงที่จะอนุรักษ์โลมา 6 สายพันธุ์ เรียกว่า Global Declaration for River Dolphins เป้าหมายสำคัญคือลดคาวมเสี่ยงที่โลมาเหล่านี้จะสูญพันธุ์ รักษาสิ่งแวดล้อมให้เอื้อต่อโลมาที่มีอยู่ในปัจจุบัน แก้ไขปัญหามลภาวะที่จะส่งผลกระทบต่อแม่น้ำ พร้อม ๆ กับเพิ่มจำนวนให้มันมากขึ้นผ่านการวิจัยร่วมกัน โดยใช้ความร่วมมือจากทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน สถาบันวิชาการ…

ความฝันของนักอุดมคติ : ว่าด้วยการต่อสู้กับกองทัพเมียนมาด้วยคริปโตเคอร์เรนซีและบล็อกเชน

อุดมการณ์ตั้งต้นของกลุ่มผู้บุกเบิกคริปโตเคอร์เรนซีและบล็อกเชนคือการปกป้องความเป็นส่วนตัวของประชาชน และการปกป้องเสรีภาพทั้งด้านการเมืองและเศรษฐกิจ ลัทธิ Crypto-anarchism เชื่อว่าคริปโตเคอร์เรนซีเป็นเทคโนโลยีที่จะช่วยให้บรรลุวัตถุประสงค์นั้นได้ด้วยการทำลายการผูกขาดอำนาจทางการเงินของรัฐ แล้วกระจายอำนาจนั้นออกไปให้เป็นระบบการเงินแบบไม่รวมศูนย์ แนวคิดเช่นนี้อยู่บนพื้นฐานความคิดที่ว่ารัฐที่ผูกขาดอำนาจคือภัยอันตรายที่สุดต่อความเป็นส่วนตัวและเสรีภาพของประชาชน อุปสรรคที่ Crypto-anarchist ต้องเผชิญเป็นปัญหาทั่วไปที่นักอุดมคติหลีกเลี่ยงได้ยาก การแปลงเอาอุดมการณ์มาปฏิบัติจริงในรูปแบบของคริปโตเคอร์เรนซีอาจมองได้ว่าประสบความสำเร็จในด้านที่ Bitcoin เริ่มได้รับการยอมรับระดับหนึ่ง (ในสถานะที่แตกต่างกันออกไปแล้วแต่มุมมอง แต่ก็ถือว่ามีที่ยืนเป็นหลักแหล่งในสังคม) แต่ Bitcoin และคริปโตเคอร์เรนซีอื่น ๆ ก็แปดเปื้อนเมื่อการใช้งานขยายออกสู่หมู่คนวงกว้าง จนทิศทางหลักบิดเบี้ยวไปจากเดิมที่นักอุดมคติขีดเขียนไว้ ความจริงที่ต้องยอมรับคือสถานะที่ผู้ถือครองส่วนใหญ่ให้กับคริปโตเคอร์เรนซีที่ตัวเองเป็นเจ้าของนั้นคือ …มองมันเป็น “สินทรัพย์เพื่อการลงทุน” ที่มีศักยภาพจะสร้างความร่ำรวยให้กับตัวเองในอนาคต คงจะเหลือเพียงกลุ่มนักอุดมคติจำนวนไม่มากเท่านั้นที่ยืนหยัดกับอุดมการณ์ที่ว่าคริปโตเคอร์เรนซีคือ…เครื่องมือสำหรับการปลดแอกจากเผด็จการโดยรัฐ หลักฐานเชิงประจักษ์สำหรับสนับสนุนข้อคิดเห็นข้างต้น คือการเติบโตอย่างมั่งคั่งยั่งยืนของแพล็ตฟอล์มซื้อขายแบบรวมศูนย์ (Centralize Exchange-CEX) ที่ทำหน้าที่เป็นตัวกลางไม่ต่างจากธนาคาร (ซึ่งลัทธิ Crypto-anarchism เกลียดมาก) หรือกระแสการเรียกร้องให้รัฐออกกฎระเบียบคุ้มครองนักลงทุนจากการฉ้อโกงที่เกิดขึ้นเรื่อย ๆ ก็สะท้อนถึงความเป็นจริงที่ว่าอย่างไรแล้วสังคมก็ให้คุณค่ากับความสะดวกสบายของการปกป้องคุ้มครองโดยอำนาจที่เหนือกว่า มากกว่ามุ่งเน้นการปกป้องตัวเองอย่างที่สำนักอนาธิปไตยพร่ำเพรียก รวมทั้งอีกตัวอย่างที่สุดขั้วยิ่งขึ้นคือกระแส ณ ปัจจุบันที่ผู้ถือครอง Bitcoin เร่งเร้าให้คณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ของสหรัฐฯ อนุมัติกองทุนรวมดัชนี Bitcoin (Exchange Traded Fund-ETF) เพราะวาดฝันว่าจะช่วยดันราคา Bitcoin ให้พุ่งทะยานหลุดพ้นห้วงตลาดหมีโดยเร็ววัน ซึ่งพูดได้ว่าเป็นความคิดที่ยอมศิโรราบให้ Bitcoin อยู่ภายใต้อิทธิพลของบริษัทจัดการการลงทุนที่เป็นเจ้าของ ETF…

ประเทศขนาดกลางกับบทบาทที่เด่นชัดขึ้นในโลกการเมืองสองขั้วอำนาจ

สี จิ้นผิง เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีนและประธานาธิบดีจีน กล่าวในการพบหารือกับอดีตประธานาธิบดีบารัก โอบามา ในโอกาสเยือนสหรัฐฯ เมื่อ มิถุนายน 2556 ว่า มหาสมุทรแปซิฟิกกว้างใหญ่พอที่จะมีประเทศใหญ่สองประเทศ เช่นสหรัฐฯ และจีน “The vast Pacific Ocean has enough space for two large countries like the United States and China.”

โอกาสและความท้าทายจากนโยบายวีซ่าฟรี : บทเรียนจากต่างประเทศ

  นโยบายวีซ่าฟรีเป็นหนึ่งในแผนที่รัฐบาลหลายประเทศในปัจจุบันรวมถึงไทยหวังจะใช้กระตุ้นการท่องเที่ยวของประเทศตนให้กลับคึกคักอีกครั้งหลังได้รับผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ซึ่งนอกเหนือจากไทยแล้วยังมีประเทศอื่น ๆ ด้วยเช่นกันที่ออกนโยบายผ่อนปรนวีซ่าหรือวีซ่าฟรีก่อนไทย(ให้วีซ่าฟรีชั่วคราวแก่นักท่องเที่ยวจีนและคาซัคสถานระหว่าง 25 กันยายน 2566-29 กุมภาพันธ์ 2567) เช่น ญี่ปุ่นได้ยกเว้นวีซ่าให้กับ 70 ประเทศทั่วโลก เวียดนามได้ยกเว้นวีซ่าให้ 25 ประเทศ ไต้หวันได้ขยายเวลาฟรีวีซ่าให้ประเทศไทย บรูไน ฟิลิปปินส์จนถึงปี 2567 คาซัคสถานได้ยกเว้นวีซ่าสำหรับนักท่องเที่ยวและนักธุรกิจต่างชาติ และประเทศจีนเองก็เตรียมนำนโยบายปลอดวีซ่ามาใช้เช่นกัน โดยจากข้อสังเกตจะเห็นว่าหลายประเทศใช้นโยบายวีซ่าฟรีเพื่อกระตุ้นการท่องเที่ยวและส่งเสริมกิจการเศรษฐกิจให้ขับเคลื่อนไปได้อีกครั้งหลังจากที่ต้องเผชิญกับภาวะติดขัดในช่วงการแพร่ระบาด ภายหลังจากการประกาศใช้นโยบายวีซ่าฟรี ผลลัพธ์ของนโยบายนี้นับได้ว่าช่วยกระตุ้นการท่องเที่ยวจริงอย่างเห็นได้ชัดในหลาย ๆ ประเทศ ยกตัวอย่างเช่น ประเทศญี่ปุ่นซึ่งเป็นประเทศที่ได้ดำเนินมาตรการยกเว้นวีซ่าก่อนประเทศไทยซึ่งเริ่มตั้งแต่ 11 ตุลาคม 2565 ภายในเดือนตุลาคมเพียงเดือนเดียวก็มีนักท่องเที่ยวเดินทางเข้าญี่ปุ่นจำนวนเกือบ 5 แสนคนจากช่วงเดือนกันยายนที่มีจำนวนเพียง 2 แสนกว่าคนเท่านั้น โดยในเดือนพฤศจิกายนได้เพิ่มสูงถึง 9 แสนคน ก่อนที่ในเดือนธันวาคมจะสามารถแตะไปจนถึง 1 ล้านกว่าคน และในปี 2566 ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา จำนวนนักท่องเที่ยวก็เดินทางเข้าญี่ปุ่นอย่างต่อเนื่องอีกจำนวน 1-2 ล้านคน ซึ่งจำนวนนักท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้นนี้ช่วยให้ธุรกิจโรงแรมในญี่ปุ่นถูกจองเป็นจำนวนมาก ทั้งยังกระตุ้นให้เกิดการจ้างงานหลายตำแหน่ง และสร้างรายได้ให้กับประเทศญี่ปุ่นจากอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวด้วย ยกตัวอย่างอีกหนึ่งประเทศซึ่งเป็นเพื่อนบ้านของไทย อย่างประเทศเวียดนาม…